Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси «тасдиқлайман»



Дата30.11.2017
өлшемі236.17 Kb.
#47092
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ СОҒЛИҚНИ САҚЛАШ ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ


«ТАСДИҚЛАЙМАН»

ТТА ўқув ишлари бўйича проректор

Профессор Тешаев О.Р.

___________________________

«27» август 2015 й.


ДАВОЛАШ ФАКУЛЬТЕТИ

ФАКУЛЬТЕТ ВА ГОСПИТАЛ ХИРУРГИЯ КАФЕДРАСИ

Госпитал хирургия фани



МАВЗУ:

«Ўпканинг ўткир йирингли-деструктив касалликлари»

(ўқитувчи, талаба учун ўкув-услубий кўрсатма)
ЎҚИТИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ

Тошкент 2015

Тузувчилар:

Профессор Хакимов М.Ш.

Доцент Имамов А.А

Ассистент Беркинов У.Б


Ўқитиш технологияси тасдиқланган:

Кафедра ўқув-услубий кенгаши баённомаси №1 «27» август 2015 й.



Мавзу: Ўпканинг ўткир йирингли-деструктив касалликлари
1. Ўқув машғулотида ўқитиш технологияси модели

Вақт – 6 соат

Талабалар сони: 8-10 чел.

Машғулот шакли

Стационар ва ўқув хоналарида амалий машғулотлар

Машғулот ўтказиш жойи

Факультет ва госпитал жарроҳлик кафедраси ўқув хоналари, палаталар ва боғлов хоналари

Ўқув машғулоти структураси

  1. Кириш

  2. Амалий қисм

- курация

- амалий кўникмаларни бажариш

- амалий қисмни таҳлил қилиш


  1. Теоретик қисм

- теоритик қисмни таҳлил қилиш

4. баҳолаш

- ўз-ўзини ва ўзаро баҳолаш

- ўқитувчи баҳоси

5. ўқитувчи томонидан дарсни тамомлаш, билимларни баҳолаш. Кейинги дарс учун машғулот саволларини эълон қилиш.


Машғулотнинг мақсади. Талабаларга упканинг ўткир йирингли-деструктив касалликлари билан оғриган беморлар, курация учун олинган беморлар мисолида текшириш йўлларини, ташхис қўйиш, қиёсий ташхис ва даволаш усулларини ўргатиш. Ушбу касаллик сабаблари, патогенезини, классификацияси, клиникаси ва умумий даволаш хусусиятларини тахлили килиш.


Ўқитувчи томонидан берилган вазифалар:

- диагностика ва дифференциал диагностика услублари, ва уларнинг асоратлари ҳақида;

- ташхисни асослаш ва рационал давони танлаш учун инструментал-диагностик текширувларни интерпретация қилиш;

- ушбу беморларнинг амалиёт олди тайёрлашнинг ўзига хос хусусиятлари;

- оператив ва консерватив даволаш учун кўрсатмалар, ва уларнинг ўзига хослигини билиш;

- амалиёт даври ва ундан кейинги асоратларни олдини олиш;

- упканинг ўткир йирингли-деструктив касалликлари билан оғриган беморларни текшириш бўйича амалий кўникмаларни ўзлаштириш;

- махсус текширув усулларни ўрганиш.



Ўқитиш фаолиятининг натижалари:

Талаба билиши лозим:

- диагностика ва дифференциал диагностика услублари, ва уларнинг асоратлари ҳақида;

- ташхисни асослаш ва рационал давони танлаш учун инструментал-диагностик текширувларни интерпретация қилиш;

- ушбу беморларнинг амалиёт олди тайёрлашнинг ўзига хос хусусиятлари;

- оператив ва консерватив даволаш учун кўрсатмалар ва уларнинг ўзига хослигини балиш;

- амалиёт даври ва ундан кейинги асоратларни олдини олиш;

- упканинг ўткир йирингли-деструктив касалликлари билан оғриган беморларни текшириш бўйича амалий кўникмаларни ўзлаштириш;

- махсус текширув усулларни ўрганиш.



Талаба бажара олиши лозим:

- Амалий кўникмаларин бажара олиши - амалиётдан кейинги меъда касалликлари билан оғриган беморларни текшириш бўйича амалий кўникмаларни ўзлаштириш, махсус текширув усулларни ўрганиш, оператив ва консерватив даволаш учун кўрсатмалар ва қарши кўрсатмаларни билиш.




Ўқитиш техникаси ва усуллари

амалий машғулотлар методи,

техникаси: қора қутича, ургимчак ини

график органайзер – концептуал таблица


Ўқитиш жиҳозлари

Плакатлар, схемалар, касалликлар классификацияси схемалари, даволаш схемалари, рентгенограммалар, видеофилмлар.

Ўқитиш шакллари

Индивидуал, гуруҳларда ва коллектив билан ишлаш

Ўқитиш шартлари

ўқув хоналари, палаталар ва боғлов хоналари.

Мониторинг ва баҳолаш

Оғзаки назорат: назорат саволлари, гуруҳларда ўқув вазифаларни бажариш, амалий кўникмаларни бажариш


2. Мотивация
Машғулот мутахассис шахсини шаклланишига, ўзини тута билишга ўргатишга, ташхис қўйишда маъсулиятни хис қилишга ўргатади.


  1. Фанлараро ва фан ичида боғлиқлик

Шу мавзуни ўқитиш талабаларнинг нормал анатомия, нормал ва патологик физиология фанлари бўйича билимларига асосланади. Дарс давомида олинган билимлар гастроэнтерология, ички касалликлар ва бошқа клиник фанларни ўрганилганда керак бўлади.



4. Дарснинг мазмуни

4.1. Назарий қисм

Ўпка касалликлари диагностикаси аввалам бор беморларнинг шикоятлари, анамнез ва организмни физикал текшириш усуларига асосланади.

Балгамни текшириш унинг физик хоссаларини урганиш, бактериоскопия ва бактериологик экишлардан иборатдир.

Ўпкаси касалланган беморларда рентгенологик текширувлар купрок аник диагноз куйиш имконини беради.

Томография – бу катма-кат тасвир олишдан иборат булиб, бунда сегмент ва субсегмент бронхларидаги узгаришлар, лимфа тугунларидаги узгаришлар, Ўпкадаги майда деструктив парчаланиш, майда буллани ва кистани, учокли сояларни куриш мумкин.

Компьютерли томография – Ўпкадаги учокнинг аник чегарасини, улчамини аниклайди, унинг зичлигини бахолашга шароит тугдириб беради.

Бронхоэктатик касаллигининг гумонида, унинг шикастланиш даражасини ва характерини аниклашда, Ўпкадаги йирингли деструктив жараенининг аникрок хажмини аниклашда, сурункали Ўпка йирингли касаллиги ва марказий Ўпка орасида дифференциал диагностика утказиш максадида бронгхография тавсия этилади.

Ангиопульмонография – Ўпка артериясини катетрлашдан иборат булиб, бу томирга рентгенконтраст модда юбориб килинадиган тасвирдир. Бу муолажа Ўпканинг тугма касалликларида, Ўпка томирларидаги патологик жараенларда, Ўпка артериясининг тромбоэмболиясида, Ўпканинг сурункали касалликларида, Ўпка артериясида гемодинамиканинг бузилиш даражасини аниклаш учун, ёмон кечувчи Ўпка усмаларида, операбелликни аниклаш максадида бажарилади.

Бронхиал артериография – бронхиал артерияни катетрлаш, Ўпкадан кон кетишнинг сабабини, кон кетаетган жойини хамда кон окишини тухтатиш максадида ишлатиладиган муолажа хисобланади.

Бронхоскопия – қаттиқ ва фибробронхоскопияларга булинади. Курсатмалар: марказий жойлашган бронх усмаси, Ўпкадан кон кетиши, трахея ва бронхлардаги ет жисм, Ўпка йирингли касалликларини диагностикаси ва санациялаш максадида.

Торакоскопия – торакоскоп ёрдамида плевра бушлигини визуал курикдан утказиш максадида кулланиладиган мухим диагностик ва даволаш усулидир.

Ўпканинг йирингли – деструктив касалликлари огир патологик жараен булиб, бу касалликларда улим Ўпкадаги йирингли деструкция характерига кура турли муаллифлар буйича 8 – 75% ни ташкил этади.

Биз купрок Стручков 1968 йилда таклиф этган таснифини Толузаков В.И. (1985й.) томонидан мукамаллаштирилган холатидан фойдаланамиз. Яъни бу таснифга асосан, патогенез буйича: постпневмоник, аспирацион, пневмоник, гематоген – эмболик, сурункали пневмония асосида равожланувчи;



характери буйича: йирингли абсцесс, гангреноз абсцесс, Ўпка гангренаси;

жойлашуви буйича: Ўпка сегменти, булаги, бутун Ўпкада;

жараеннинг таркалиши буйича: ягона абсцесс, куплаб абсцесслар икки томонлама абсцесслар;

абсцесснинг Ўпка илдизига нисбатан жойлашуви буйича: периферик (кортикал), марказий (илдиз олди);

огирлик даражаси буйича: енгил ,урта огир, жуда огир;

асоратлар буйича: асоратсиз, асоратли: Ўпкадан кон кетиши, плевра эмпиемаси (чегараланган, тотал) таранглашган пиопневматоракс, сепсис, септикопиемия.

Уткир йирингли абсцесс – бу некрорзга учраган Ўпка тукимасининг йирингли чириши булиб, у йиринга Тула еки йирингли суюклик сатхига эга бушлик хосил килади ва пиоген капсулага эга булган холда, соглом Ўпка тукимасидан перифокал инфильтрация оркали ажралиб туради.

Ўпка гангренаси – Ўпканинг ката бир кисмини аник чегарага эга булмаган йиринглаб чириган некрози булиб, тезда таркалиши, жуда огир клиник кечими билан харктерланади.

Уткир Ўпка абсцессларининг клиник манзарасини иккига булиш мумкин, яъни бронхга ерилгунча ва бронхга ерилган боскичлар.

Купинча касаллик уткир бошланиб, тана хароратининг кутарилиши, кучли безгак, шикастланган тарафда кукрак кафасининг огриши, нафас тезлашуви, терлаш ва бошка интоксикация белгилари, делириоз холатларни кузатиш мумкин. Биринчи боскичда йутал курук еки оз микдорда шилликли балгам ажралиши мумкин. Физикал текширувда товуш титрогининг шикастланган тарафда сусайиши, перкуссияда – товушниннг бугиклиги, аускультацияда – нафас сусайиши еки умуман эшитилмаслиги аникланади. Кон анализида – лейкоцитоз, лейкоцитар формуланиниг чапга силжиши, интоксикация индексининг кутарилиши, рентгенологик текширувда – учокли гомоген коронгулик аникланади.

Иккинчи боскичда, касаллик бошлангандан 7-14 сутка утгач, куйидаги клиник манзара кузатилади: йутал Билан куп микдордаги куланса хидл, йирингли балгам ажралиши (сутка давомида 500 мл.дан купрок). Бу холатда клиник манзарада ижобий динамика кузатилади, яъни умумий фхвол яхшиланади, интоксикация белгилари камайяди, тана харорати нормаллашади, интоксикация индекси камайяди, лейкоцитоз пасайяди. Аускультацияда – абсцесс сохасида амфорик нафас, куплаб хар хил калибрли хул хириллашлар эшитилади. Рентгенологик текширувда суюклик сатхига эга булган, ички контури текис ва атрофида перифокал инфильтрациялик бушлик аникланади.

Ўпка гангренасининг клиник манзараси: беморнинг умумий ахволи жуда огир, тер окиши, кучли безгаклар, тез-тез нафас олиши, 3-4 кун давомида беморда йутал Билан куп микдорда куланса хидли, бадбуй балгам ажралиши укзатилади.балгам тиндирилганда 3 катламдан иборат булади: пастки катлами Ўпка тукимасиниг некрозга учраган парчалари. Урта каввати – лойкаланган суюкликдан ва юкори катлами – купиксимон шиллик йирингдан иборат.аускультацияда – нафас сусайиши фонида куплаб турли калибрли хул хириллашлар. Рентгенологик текширувда бир Ўпканинг диффуз, бир хил даражада булмаган коронгулиги фонида куплаб окарган доглар, плевра бушлигида купинча суюклик сатхи еки суюклик гумони аникланади.

Ўпка йирингли-деструктив касалликларининг энг куп учрайдиган асортлари, бу пиопневмоторакс, контрлатерал Ўпканинг пневмонияси, Ўпкадан кон кетиш. Бошка асоратлар - сепсис, пнемоперикардит, уткир буйрак етишмовчилиги камрок учрайди.



Ўпка йирингили-деструктив касалликларининг консерватив терапияси.

Бу услуб операцияга тайёргарлик, ёки мустакил даволаш усули булиб, этиопатогегенез омилларига таъсир этувчи куйдаги тадбирларни уз ичига олади:

-антибактериал терапия-кулланувчи эрта ташхис услублари (экспресс-бактериоскопия, хромато-масс-спектрометрия ) микробларининг кайси гурухга таълуклигини аниклаш ва эрта максадга мувофик антибактериал терапия хамда С.М.Навашина, Н.Г.Фомина (1982) услублари буйича антибиотикларни оптимал бирга кушиш имконини беради. Кейинчалик (2-3 кундан сунг) антибактериал терапия микробларининг ассоциацияси, ноклостридиал анаэроб ва аэробларнинг ахамиятини хисобга олган холда антибактериал препаратларни комбинацияси (купинча аминогликозид еки цефалоспоринларни метронидазол билан) дан фойдаланилади: - дезинтоксикацион терапия – кучайтирилган диурез услуби. Дилютанатлар сифатида электролит эритмалари, гемодез, реополиглюкин, глюбкоза эритмалари фойдаланилади. Жараеннинг огир еки жуда огир кечимида гемосорбция, кони УФ ва лазер нурлари билан нурлаш амалга оширилади:

Сув-электролит бузулишларини коррекция килиш:

- яллигланишга каши востиалар (ацетилсалицил кислотаси 0,5 граммдан кунига 2-3 марта) яллигланиш шишини кайтариш, микроциркуляцияни яхшилаш имконини беради.

- кон ивиш системаси ва микроциркуляцияни нормаллаштиришга йуналтирилган терапия. Маълумки, УУЙЯКда Ўпканинг яллигланиш сохасида микроциркуляциянининг бузулиши кузатилади. Шунинг учун даволаш комплексига микроциркуляциянининг бузулишига Карши йуналтирилган воситалари киритилади. Шу максадда антифермент-криоплазма комплекси (5-6 кун давомида янги музлатилган плазма кунига 150-300 мл., контрикал 100 минг ЕД, гепарин 10-20 минг бирлик, коннинг реологик хусусиятларини яхшиловчи препаратлар, антиагрегантлар- реополиглюкин, тернтал, ксантинол никотинат, курантил) тайинланади:

- бронхолитик воситалар:

- иммунитетни стимуляцияловчи воситалар: Яллигланиш фазасида актив иммунизация воситалари (стафилококк анатоксини). Пассив иммунизация воситалари (гамма глобулин, гипериммун плазма). Регенерация фазасида хужайравий иммунитетни кучайтирувчи декарис, Т-активинлар кулланилади.

- умумий мустахкамлаш терапияси – гемотрансфузия, плазма ва унинг препаратлари, кон оксили урнини босувчи инфузияси, глюкоза концентрациялашган эритмалари, анаболик препарталар, витаминлар.

- юрак – томир воситалари:

- антиоксидант химоя- токоферол ацетат, унитиол, мода алмашунувига таъсир килувчи, тукималарни регенарацияси ва репарациясини яхшилувчи востиалар – метилурацил, пентоксил, калий оротат.

- сурулишни, нозик чандик хосил булишни таъминловчи препаратлар – лидаза, рон идаза. Ушбу препаратлари регенирация, эпителизация ва чандик хосил булиши фазалари таъинланади.

УУЙДКда яллигланиш сохасида препаратларни юкори концентрациясини вужудга келтирмок даволашни мухим шартларидан биридир. Бу касалликларда ангиопульмонография ва бронхоартериография натижалари яллигланиш сохасида Ўпка артерияси системаси буйлаб батомом кон окими тухташи еки камайишини тасдиклайди. Шикастланган Ўпка тукимасининг хает фаолияти бронхиал системаси буйича кон окимининг активлашуви хисобига тутиб турилади. Бу холларда даволаш препаратларининг бронхиал артерияга узок регионар инфузияси самарали натижасини беради.

2 компонент – махаллий санация. Бу куйидагиларни ичига олади:

1) трахео-бронхиал дарахтнинг санацияси. Дори-дармонларни трахео-бронхиал дарах торкали юбориш: микроорганизмга таъсир килиш, яллигланишга карши, балгамни суюклантириш ва ажратиш максадида трахео-бронхиал дарахтни бурун оркали катетерлаш, микротрахеостомия ва бронхоскопия йуллари б-н бажарилади. Дори-дармонлар таркиби: 2% 2,0 натрий бикарбонат, микроорганизмнинг сезувчанлигига караб АБлар, антисептиклар (диоксидин, фурагин), балгамни суюлтирувчилар (мукосальвин 10% -1,0), протеолитик ферментлар (трипсин,хемотрипсин 10-15 мг), бронхолитиклар (эуфиллин 0,24 % -1,0, новодрин 0,5% - 0,5), гормонлар (гидрокортизон 25-50 мг).

2) абсцесс бушлиги ва плевра эмпиемасини санациялаш – бурун оркали бронхоскопия ердамида абсцесс бушлигини катетерлаш, трансторакал катетерлаш, торакоцентез актив аспирация Билан, йирингли бушликни ювиш. Буларнинг хаммаси нафас олишни яхшиланишига, интоксикация белгиларини камайишига ва клиник – рентгенологик белгиларни тез орада яхшиланишига олиб келади. УУЙДКда бажариладиган ката жаррохлик амалиетлари: лобэктомия, билобэктомия, пульмоэктомия. Жаррохлик амалиетлари курсатмалар: Ўпкадан кон кетиш асорати еки 5-7 сутка давомида (бир тарафлама жараенда) утказилган комплекс даволашнинг эффектсизлиги.



Машғулотда қўлланиладиган янги педагогик технологиялар:

«Қора қутича, ўргимчак ини»
4.2. Машғулотда қўлланиладиганянги янги педагогик технологиялар:

«ҚОРА ҚУТИЧА» УСУЛИНИ ҚЎЛЛАШ

Ушбу усул машғулот давомида хамкорликда ишлаш ва ҳар бир талабанинг фаол қатнашишини кўзда тутади, ўқитувчи бутун гуруҳ билан ишлайди.

Хар бир талаба қора қутичадан савол ёзилган карточкани олади.

Талабага жавоб бериш учун 3 дақиқа берилади. Сўнгра жавоблар муҳокама қилинади. Усулнинг оҳирида ўқитувчи берилган жавобларни муҳокама қилади ва талабаларнинг фаоллигини аниқлайди.

Ушбу усул талаба нутқи, фикрлаш қобилиятини ривожлантиради ва талабада мустақил фикрлаш, мулохаза юритишни шакллантиради.

Аннотация турлари:

44 ёшли беморда кучли соукда ыолиб кетишдан кейин тана хароратини 39оСгача кўтарилиши, кўкрак қафаси ўнг томонида нафас олишда кучаядиган оғриқ, йўталга шикоят қилиб келди. Беморга ўтказилган кусли яллиғланишга қарши воситаларга қарамасдан тана харорати 8 кун давомида баланд холда сақланди, кейинги кунларда 200 мл атрофида йиринг ажралиши кузатилди ва умумий ахволи бирдан нормаллашди, тана харорати тушди, курак суяги сотида шнг томонда перкуссияда бўғик товуш, сусайган товуш эшитилади. Сизнинг бирламчи ташхисингиз .

Кайси даволаш усулини биринчи ўринга қўйиш керак: 70 ёшли бемор кўкрак қафасига яқин жойлашган ўпка ўткир абсцесси ва кучли интоксикация белгилари бор, тана харорати 39-40оС гача кўтарилади.


«ЎРГИМЧАК ИНИ» УСУЛИНИ ҚЎЛЛАШ

Талабаларга ўтган дарслардан саволлар тайёрлаш учун вақт берилади.

Иштирокчилар доира бўлиб ўтиришади.

Иштирокчиларнинг бирига ип билан боғланган коптокча берилади, у хохлаган талабага ўзи олдиндан тайёрлаган саволни ( жавобни ўзи билиши шарт) бериб, коптокчани топширади.

Коптокчани олган талаба саволга жавоб беради (савол берган иштирокчи жавобни шархлаб туради) ва саволни бошқа иштирокчига беради. Бу мусобака ҳамма иштирокчилар “”ўргимчак ини”га ўралгунча давом этади.

Ҳамма талабалар савол бериб бўлгач, оҳирга талаба қўлидаги коптокчани биринчи савол берган иштирокчига қайтаради ва унга савол беради ва х.к., бу хол чигал ечилгунга қадар давом этади.

Эслатма: талабалардан хар бир жавобга эътиборли бўлиш талаб қилинади, чунки олдиндан қайси талабага коптокча берилиши номаълум.
4.3 Тахлилий қисм

Вазиятли масала:

56 ёшли беморда нисбатан соғлом холатда кучли хансираш белгилари ва ўпка орқа пастки қисмларида ўткир оғриқлар пайдо бўлган. 2 кундан кейин беморда қон туфлаш пайдо бўлган. Аускультация икала ўпкада хам нам хириллашлар плевра сирпаниши шовқини, плеврал бўшлиқда суюклик аниқланган.




  • Сизнинг дастлабки ташхисингиз

  • Текширув усуллари

  • Дифференциал диагностика

  • УАШ тактикаси ва давоси

30 ёшли беморда профилактик кўрик вақтида кўкрак қафаси рентгенограммасида ўнг ўпка юқори бўлагида юмалоқ хажмли гомоген, аниқ қиррали, диаметри 6 смли соя аниқланган. Олдин хеч қандай касаллик ўтказмаган


  • Сизнинг бирламчи ташхисингиз

  • Диагноз тасдиқлаш учун қанақанги инструментал усуллар қўллаш керак

  • Қайси касалликлар билан дифференциал диагностика ўтказиш керак

  • УАШ тактикаси ва давоси

5. Амалий қисм

Амалий кўникмалар бўйича топшириқларни бажариш (дифференциал ташхис ўтказиш ва сўнги ташхисни асослаш, тўғри пархез ва режали давони белгилаш)

1. ДИФФЕРЕНЦИАЛ ТАШХИС ЎТКАЗИШ ВА СЎНГИ ТАШХИСНИ АСОСЛАШ.

Мақсад: дифференциал ташхис ўтказиш ва сўнги ташхисни асослашни ўргатиш.




Чора тадбирлар

Бажармади

Тўлиқ бажарди

1

Клиник симптомлари ушбу касаллик билан ўхшаш булган касалликларни келтириб ўтиш

0

25

2

Асосий клиник синдромларнинг дифференциал ташхисини ўтка-зиш

0

35

3

Шикоятлар, анамнез, объектив ва лаборатор текширувларга асосла-ниб ва дифференциал ташхис утказиб сунги ташхисни қўйиш

0

40



Жами


0

100



Плевраль пункция техникаси

Мақсад: кўкрак қафаси жарохатида биринчи ёрдам

Кўрсатма: пневмоторакс ва гемоторакс холатлари

Анжомлар: пункцион игна, қисқич, 20 – граммли шприц, спирт, боғлама материал, лейкопластирь, 0,5 % - ли новокаин.

Бажариладиган боскичлар:



Чора тадбирлар

Бажармади


Тўлиқ бажарди

1

Беморга стулга ўтириштириш





5

2

Амалиёт сохасига ишлов бериш





15

3

Амалиёт сохасини анестизия қилиш ( пенвомтораксда II қовурға оралиғи ва гидротораксда орқа қўлтиқ ости ячизиғи бўйича VII – VIII оралиғи).




20

4

II ёки VII – VIII қовурғалар оралиғида қовурға юқориги қиррасидан игнани киритиш




20

5

Шприцни тортиб бўшлиққа тушиш хиси бўлмагунча игнани киритиш




20

6

Шприцни тортиб хавони тортиб олиш




10

7

Игнани олиб ташлаш ва асептиб боғлам қўйиш




10



Жами





100



Торакоцентез амалиёти

Мақсад: плеврал бўшлиқда йиғилиб қолган суюқлик ёки эксудатни олиб ташлаш ва плеврл бўшлиқ днежланишини ташкил этиш

Кўрсатма: плеврал бўшлиқда йиғилиб қолган суюқлик ёки эксудат

Анжомлар: канюла узунлиги 8-15 смрезинали переходник қисқич, , 20 – граммли шприц, спирт, боғлама материал, лейкопластирь, 0,5 % - ли новакаин

Бажариладиган боскичлар:



Чора тадбирлар

Бажармади



Тўлиқ бажарди

1

Кўлкопларни кийиш




5

2

Торакоцентез кўкрак қафаси олдинги девори II – III қовурғалар оралиғи ёки ён деворида қилинади -




5

3

Ён деворда торакоцентез амалиётида бемор холати қарама қарши томонга ағдарилган. Кўкрак қафаси олдинги деворида торакоцентез амалиётида бемор холати чалқанча ва валик қўйилган ёки ўтирган холатда




15

4

Тери скалпел билан кесилади ва ушлаб турувчи чоклар қўйилади




15

5

Троакарни плевраль бўшлиққа киритиш (қовурға юқориги қирраси билан) ва стилетини олб ташлаш




20

6

Троакар орқали плеврал бўшлиққа дренаж киритиш дренаж ташқи учини қисқичга олиш




20

7

Троакар трубкасини олиб ташлаш ва дренажни олдин қўйилган иплар орқали терига фиксация қилиш ва кейинги текширув режасини тузиб олиш




5

8

Дренаж атрофига антисептик суюқлик билан ишлов бериш ва стерил сальфеткаларни қўйиш ва дренажни доимий аспирацион системага улаш




5

9

Плеврал пункциядан кейин рентген контроль. Бўлиши мумкин бўлган асоратлари - қон кетиш, қон туфлаш, ўпкадан хаво чиқиши қайсики зудлик билан плеврал бўшлиқ актив аспирация талаб этади




10



Жами





100



6. Малака, кўникма ва билимни текшириш усуллари

- оғзаки;

- ёзма;

- вазиятли масалалар ечиш;



- эгалланган амалий кўникмаларни намойиш этиш;
7. Жорий назоратни баҳолаш мезони



Ўзлаштириш

% да


Баҳо

Талабанинг билиш даражаси

1

96-100%

Аъло

“5”


- ҳулоса ва қарор қабул қила билади

- ижодий фикрлай олади

- мустақил мушоҳада юрита олади

- амалда қўллай олади

- интерактив ўйинлар ўтказишда

юқори фаоллик ва ижодий ёндаша

олади

- вазиятли масалаларни тўлиқ



асосланган жавоб билан тўғри

еча билади

- саволни моҳиятини тушунади

- билади, ишонч билан айтиб беради

- аниқ тасаввурга эга


2

91-95%

Аъло

“5”


- ижодий фикрлай олади

- мустақил мушоҳада юрита олади

- амалда қўллай олади

- интерактив ўйинлар ўтказишда

юқори фаоллик ва ижодий ёндаша

олади


- вазиятли масалаларни тўлиқ

асосланган жавоб билан тўғри еча

билади

- саволни моҳиятини тушунади



- билади, ишонч билан айтиб беради

- аниқ тасаввурга эга



3

86- 90%

Аъло

“5”


- мустақил мушоҳада юрита олади

- амалда қўллай олади

- интерактив ўйинлар ўтказишда

юқори фаоллик ва ижодий ёндаша

олади

- вазиятли масалаларни тўлиқ



асосланган жавоб билан тўғри еча

билади


- саволни моҳиятини тушинади

- билади, ишонч билан айтиб беради

- аниқ тасаввурга эга


4

81-85%

Яхши

“4”


- амалда қўллай олади

- интерактив ўйинлар ўтказишда юқори фаоллик кўрсатади

- вазиятли масалаларни еча билади,

лекин жавобини асослай олмайди

- саволни моҳиятини тушуна билади

- билади, ишонч билан айтиб беради

- аниқ тасаввурга эга


5

76-80%

Яхши

“4”


- интерактив ўйинлар ўтказишда

фаоллик кўрсатади

- вазиятли масалаларни еча билади,

лекин жавобни исботи тўлиқ эмас

- саволни моҳиятини тушуна билади

- билади, ишонч билан айтиб беради

- аниқ тасаввурга эга


6

71-75%

Яхши

“4”


- вазиятли масалаларни тўғри еча

билади, лекин жавобни исботи

тўлиқ эмас

- саволни моҳиятини тушуна билади

- билади, ишонч билан айтиб беради

- аниқ тасаввурга эга



7

66-70%

Қониқарли

“3”


- саволни моҳиятини тушуна билади

- вазиятли масалаларни тўғри еча

билади, лекин жавобини исботлай

олмайди


- билади, ишонч билан айтиб беради

- мавзуни алоҳида саволлари

юзасидан аниқ тасаввурга эга


8

61-65%

Қониқарли

“3”


- вазиятли масалаларни ечимида

хатоликларга йўл қўяди

- билади, ишонч билан айтиб бера

олмайди


- мавзунинг алоҳида саволлари

юзасидан аниқ тасаввурга эга



9

55-60%

Қониқарли

“3”


- билади, ишонч билан айтиб бера

олмайди


- қисман тасаввурга эга

10

50-54%

Қониқарсиз “2”

Саволларнинг 1/3 жавоб беради. Вазиятли масалалар нотўғри ечилган.

11

46-49%

Қониқарсиз “2”

Саволларнинг 1/4 жавоб беради. Вазиятли масалалар нотўғри ечилган.

12

41-45%

Қониқарсиз

“2”


Саволларнинг 1/5 жавоб беради. Вазиятли масалалар нотўғри ечилган

13

36-40%

Қониқарсиз “2”

Саволларнинг 1/10 жавоб беради. Вазиятли масалалар нотўғри ечилган

14

31-35%

Қониқарсиз “2”

- ҳеч қандай тасаввурга эга эмас

- билмайди




8. Машғулотнинг хронологик харитаси



Машғулот босқичлари

Машғулот шакли

Давомийлиги

(мин.)


1

Ўқитувчининг кириш сўзи (мавзуни асослаш)




15

2

Амалий машғулот мавзусини муҳокама қилиш, янги педагогик технологиялар (кичик гуруҳлар, мунозара-баҳс, вазиятли масала, «қорбўрон», «айлана стол» ва ҳ.к.), шунингдек, кўргазмали материаллар (слайд, аудио-видеокассета, муляж, фантом, ЭКГ, рентгенограмма ва ҳ.к.)ни қўллаган ҳолда талабаларнинг дастлабки билим даражасини текшириш

Сўров, тушунтириш

75

3

Муҳокамага якун ясаш




15

4

Талабаларга машғулотнинг амалий қисмини бажариш учун топшириқ бериш. Топшириқларни бажариш тартиби бўйича кўрсатмалар ва тушунтириш бериш. Мустақил курация




30

5

Талабаларни машғулотнинг амалий қисмини ўқитувчи ёрдамида эгаллаши (тематик бемор курацияси)




45

6

Талабаларнинг ўзлаштирган назарий билимларини ва амалий иш натижаларини муҳокама қилиш, мустаҳкамлаш ва машғулот мақсадига эришилганлик даражасини ҳисобга олган ҳолда гуруҳ фаолиятини баҳолаш

оғзаки сўров, тест, мунозара-баҳс, амалий иш натижаларини текшириш


75

7

Ушбу машғулот бўйича ўқитувчининг хулосаси, ҳар бир талаба фаолиятини 100-баллик тизим бўйича баҳолаш ва эълон қилиш. Кейинги дарсга тайёрланиш учун талабаларга вазифа бериш (саволлар тўплами)

Ахборот,

мустақил тайёрланиш учун саволлар



15



9. Текширув саволлари

1.Ўпка ўткир йирингли касалликлари ривожланиш сабаблари.

2. Ўпка ўткир йирингли касалликлари патогенези .

3. Ўпка ўткир йирингли касалликлари диагностик усуллари, инвазив ва кам инвазив усуллар роли, курсатма ва карши курсатмалар.

5. Ўпка ўткир йирингли касалликлари консерватив даволаш учун кўрсатмалар.

6. Ўпка ўткир йирингли касалликлари хирургик даволаш учун кўрсатмалар.

7. Ўпка ўткир йирингли касалликлари хирургик даволаш умумий принциплари, профилактикаси.

10. Тавсия этилган адабиётлар

I. Асосий:


  1. 1 Ш.И.Каримов «Хирургик касалликлар», 1991 г.

  2. М.И.Кузин «Хирургические болезни», 1986 г.

  3. Колесников «Руководство по хирургии лёгких и плевры» 1987 г.

  4. Ш.И.Каримов, Н.Ф.Кротов, З.Ф.Шоумаров «Гнойно-деструктивные заболевания лёгких и плевры» 1996 г.

  5. J.Z.Hagen, J.D.Hardy “Lung abscess revisited”, Ann Surg, 1983 № 6

  6. J.M.Joseph, Y.Millery “Empiema thoracis”, Ann Surg, 1990



II. Қўшимча:

7. Астапенко В.Г. Практическое руководство по хирургическим болезням. Минск, 2004.

8. Савельев В.С. 50 лекции по хирургии. Москва 2004.

9. Диагностический справочник хирурга – Астафуров В.Н. 2003.

10. Лапароскопическая и торакоскопическая хирургия – Константин Франтзайдес. 2000.

11. Здравый смысл в неотложной абдоминальной хирургии – Моше Шайн.2003г

12. Неотложная абдоминальная хирургия – Майстренко Н.А.2002г

13. Абдоминальная хирургия – Григорян Р.А. В 2-х томах.2006г

14. Маъруза мавзуси бўйича Интернетдаги манзиллар Мавзу бўйича Интернетдаги сайтлар:

http://www.tma.tmn.ru/Vestnik

http://medi.ru/doc/83.htm

http://www.rmj.net/index.htm



http://www.consilium-medicum.com/media/refer

http://www.mediasphera.aha.ru
Каталог: syllabus -> Gospital%20xirurgiya%20kafedra -> СИЛЛАБУС%205%20курс -> Base
Base -> Тошкент тиббиёт академияси даволаш факультети
Base -> Развитие медицины за последние десятилетия позволило сделать существенный шаг в понимании проблемы изучения портальной гипертензии
Base -> Заболевания плевры
Base -> Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси “Тасдиқлайман”
Base -> Средостение – сложная анатомическая область между правой и левой медиастинальной плеврой. Средостение – сложная анатомическая область между правой и левой медиастинальной плеврой
Base -> Кўкс оралиғи – мураккаб анатомик соҳа бўлиб ўнг ва чап медиастинал плевра оралиғида жойлашган
Base -> I. Ўпкалар абсцесс ва гангренаси
Base -> Ситуационная задача


Достарыңызбен бөлісу:




©stom.tilimen.org 2023
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет