Тақырыбы: Тақырыбы

Тақырыбы:

• Тақырыбы:

• Ш.Құдайбердіұлы

• “Қалқаман – Мамыр” поэмасы

Білімділік: Ақын өмірінен, шығармашылығынан мәлімет беру. Поэманың мазмұнын ашу. Тақырыбы мен идеясын таныту, көркемдік ерекшелігіне талдау жасау.

• Білімділік: Ақын өмірінен, шығармашылығынан мәлімет беру. Поэманың мазмұнын ашу. Тақырыбы мен идеясын таныту, көркемдік ерекшелігіне талдау жасау.

• Тәрбиелік: Оқушының сөйлеу тілін дамыту, өзіндік пікір, көзқарасын қалыптастыру, шығармашылыққа жетелеу, ізденісін шыңдау.

• Дамытушылық: Салт - дәстүрімізді білуге, оған құрметпен қарауға, адалдыққа, достыққа берік болуға, ұлтымыздың ұлы адамдарының еліне еткен еңбегін бағалай білуге, ақынның әндері, өлеңдері арқылы өнерді түсінуге, сүйсінуге тәрбиелеу.Оқушыларды адамгершілікке баулу.

Бесімде оқу білсін деп,

• Бесімде оқу білсін деп,

• Ата-анам берді сабаққа.

• Жеті жаста жетім боп,

• Түскендей болдым абаққа.

Өлеңдері: “Жастарға”, “Адамдық борышың”, “Ашу мен ынсап”, “Насихат”, “Талап пен ақыл, “Сен ғылымға”

• Өлеңдері: “Жастарға”, “Адамдық борышың”, “Ашу мен ынсап”, “Насихат”, “Талап пен ақыл, “Сен ғылымға”

• Прозалық туындылары: “Түрік,қазақ,қырғыз һәм ханлар шежіресі”, “Мұсылмандық шарты”, “Бәйшешек бақшасы”,

• Әндері: “Жастық шақ”, “Шын сырым”, “Ажалсыз әскер”, “Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек”

• Поэмалары: “Еңлік-Кебек”, “Қалқаман-Мамыр”, “Мақсұт”, “Ләйлі-Мәжнүн”

• Аудармалары: “Дубровский”, “Боран”, “Асархадан патша”, “Үш сауал”

«Қалқаман - Мамыр» поэмасы

• «Қалқаман - Мамыр» поэмасы

• «Қалқаман – Мамыр» поэмасы 1882 жылы жазылған 1912 жылы Семейдегі «Жәрдем» баспасында жарық көрген.

• Оқиғаның болған жері - Сыр өңірі 1722 ж. қазақтың «Ақтабан шұбырынды» қарсаңындағы қилы кезеңі суреттеледі.

• Жанры – эпикалық - ғашықтық дастан.

• Тақырыбы – екі жастың махаббат драмасына құрылуы.

• Идеясы – қоғамның әділетсіздігіне, ел билеушілердің озбырлығына қарсылық.

Композициялық құрылымы:

• Композициялық құрылымы:

• Оқиғаның басталуы: Туыстық байланыс

• Оқиғаның байланысуы:

• 1. Мамырдың бой жетуі.

• 2. Қалқаман мен Мамырдың кездесуі.

• 3. Қос ғашықтың бірге қашуы.

• Оқиғаның дамуы: Мәмбетай мен Көкенайдың баба сөзіне

• келіспеуі

• Оқиғаның шиеленісуі: Мамырдың өлімі.

• Шарықтау шегі: 1. Қалқаманға шығарылған үкім.

• 2. Қалқаманның елден кетуі.

• Шешімі: Елдің күйзелісі. Қалқаман ұрпағы.

• Еркек - шора: еркек балаша киінген қыз.

• Бастаңғы: әке - шешесі үйде жоқта қыз-бозбала мал

• сойып,құбыларын жинау

• Оғат: оғаш, қателік.

• Халал: адал.

• Асық: ғашық.

• Шаһит болу: дін жолында қаза болу, «ақ өлім».

•  

• Тақырыбы

• Идеясы

• Шумақ

• Әр шумақ

• Бунақ са

• Буын саны

• Ұйқас түрі

Өлең құрылысына талдау

• Өлең құрылысына талдау

• Бабаң айтты: «Өлтірер жұмыс емес, а

• Таспен атып, өлтірмек бұл іс емес, а

• Біреудің некелісін бұзбаған соң б

• Қанына ортақ болу дұрыс емес.» а

• Өлең құрылысы - 11 буынды, қара өлең үлгісім

• жазылған

• Поэтикалық тілі – суреттеу баяндау, мінездеу,

• портрет,теңдеу,эпитет, метафора

1. Қалқаман мен Мамырдың қосылғаны дұрыс па, бұрыс па?

• 1. Қалқаман мен Мамырдың қосылғаны дұрыс па, бұрыс па?

• 2. Көкенай әрекетін қалай бағалайсыңдар? Жырда Көкенай батыр деп суреттеледі, оның батырлық әрекеті жырда көріне ме?

• 3. Қалқаманның ел ортасынан кеткені дұрыс па? Теріс пе?

«Ізден, тап»

• «Ізден, тап»

• 1. Мамырдың соңғы сөзі.

• 2. Әнет бабаның Қалқаманға шығарған үкімі.

• 3. Қалқаманның елімен қоштасу сөзі.

1. Қазақтың Сыр бойында жүрген жылы?

• 1. Қазақтың Сыр бойында жүрген жылы?

• А) 1722жылы В) 1737 жылы С) 1822 жылы

• 2. Әрі би, әрі молда, әрі ғұлама кім?

• А) Көкенай В) Әнет баба С) Мәмбетей

• 3. Қалқаманның әкесі кім?

• А) Мәмбетей В) Әнет баба С) Олжай

• 4. Ауыл үлкендерін жинап той жасаған хан?

• А) Сәмеке В) Мәмбетей С) Көкенай

• 5. Мамыр Қалқаманға қашан, қай жерге келуді сұрады?

• А) Жұма күні сайда В) Бүрсігүні, қалың қамыс С) Ауыл іргесінде

6. Мамыр қыз балаша киінгеніне неге өкінді?

• 6. Мамыр қыз балаша киінгеніне неге өкінді?

• А) Әкесі құда түсірмекші болды В) Қалқаман алып қашпақшы болды С) Барлық жауап дұрыс

• 7. Екі жастың қосылуына не бөгет болды?

• А) Екі елдің арасының ар қашықтығы В) Туыс, аталас болуы С) Әнет бабаның сөзі

• 8.Мәмбетейдің бастаушысы кім?

• А) Әнет баба В) Көкенай С) Саван Раптан

• 9. Елі Қалқаманды не себепті іздемеді?

• А) Ашаршылық В) Қазақ - қалмақ соғысы С) Ұлы Отан соғысы

• 10. Қалқаманның ұрпағы қай жүздің ішінде жүр?

• А) Орта жүз В) Кіші жүз С) Ұлы жүз.

Поэмадағы салт - дәстүр көрінісін атайық.

• Поэмадағы салт - дәстүр көрінісін атайық.

• 1. Жақыннан қыз алмау

• 2. Уәдеге беріктік

• 3. Қалың мал беру.

• 4. Құда түсу

• 5. Бастаңғы жасау

• 6. Бата беру

Тақырыбы: Мазмұнын білу,ұнаған шумақтарын жаттау. «Мен Қалқаман болсам...» , “Шәкәрім -Абай дәстүрін жалғастырушы”ой толғау

• Тақырыбы: Мазмұнын білу,ұнаған шумақтарын жаттау. «Мен Қалқаман болсам...» , “Шәкәрім -Абай дәстүрін жалғастырушы”ой толғау

Адам үшін - еңбегім,

• Адам үшін - еңбегім,
• Өмірден барлық тергенім.
• Қалағаның қалап ал,
• Мұрам сол,жастар, бергенім!