Кодексінің 12- тарауының 64-бабында «Бюджетті әзірлеу»

Облыста өртке қарсы 14 трактор тіркемесімен, 1 дана өрт –химиялық станциясы, 8 дана радиостанция, 33 дана арқаға салып жүретін өрт сөндіргіштер, 512 ұрғыш,77 дана балта, 328 дана күректер дайындалды.Өртке қауіпті учаскелерге 15 қадағалау мұнаралары бар.

Бүгінгі күнге 418 км жерге жаңадан өрт жолақтары жүргізіліп, 3193 км ескі өрт жолақтары қалпына келтіріліп, өртке қауіпті деген жерлерге 61 дана аншлаг, панно орналастырылып, ауылдық округтерге 2095 ескерту хаттар таратылып, ақпарат құралдарына 32 рет мақалалар жарияланды.
Сонымен қатар 2012 жылдың өрт қаупі маусымында орман және дала өрттерінің алдын алу және оларды жою жөніндегі облыстық жұмысшы тобын (штабын)құру туралы облыс әкімінің 2012 жылғы 7 мамыр айындағы №255 өкімі шықты. Штаб құрамында өртке қарсы мекеме басшылары мен мамандары және барлық аудан әкімдерінің орынбасарлары енгізілді.


Орман алқаптарының санитарлық жағдайын анықтау мақсатында 594 мың гектар жерге орман патологиялық зерттеу жұмыстары жүргізіліп, 1500 гектар сексеуіл алқабына химиялық залалсыздандыру жұмыстары атқарылды.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 23 сәуірдегі № 460 «Мемлекеттік орман қоры учаскелеріндегі қылқан жапырақтылар мен сексеуіл екпелерін басты мақсатта пайдалану үшін ағаш кесуге тыйым салу және оларды сақтау жөніндегі шаралар туралы» қаулысымен сексеуіл екпелерінде басты мақсатта пайдалану үшін ағаш кесуге 10 жыл мерзімге тыйым салуына байланысты басты мақсатта сексеуіл кесу жұмыстары жүргізілмейді.

Орман ресурстарын пайдалану бойынша,оның ішінде жергілікті халықты отынмен қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман және аңшылық шаруашылығы Комитеті арқылы 46 мың текше метр жыңғыл, сексеуіл отындық ағаштарын санитарлық кесуге рұқсат алынып, игерілді. Орманды жанама пайдалануға 75 дана орман билеті босатылып, 55 мың гектар жер мал жайылымдық, бақша егуге,шөп шабуға, бал омартасын орналастыруға 1 жылға берілді.

Орман пайдалану заңдылықтарын және браконьерлермен күрес шаралары да біршама атқарылуда. Жыл басынан бері заңсыз орман кесудің 148 фактісі анықталып, олардан 438,2 мың теңге әкімшілік айыппұл, сонымен қатар табиғатқа келтірілген зиян есебінен 516,2 мың теңге өндірілді.

Жануарлар дүниесін пайдалану заңдылығын бұзған 117 адамға хаттама толтырылды.Оның ішінде 87 жағдайға ескерту беріліп, 218,4 мың теңге айыппұл салынып, өндірілді. Бұдан басқа 116,3 мың теңге келтірілген зиян анықталып,өндірілді.

Сонымен қатар жабайы аң-құстарды қорғау,өсімін молайту бойынша биотехникалық шаралар атқарылды. Қыс мезгілінде белгіленген учаскелерге аң-құстарды қосымша қоректендіру үшін 15 тонна жем шашылып, аншлаг орнатылып, аң-құстардың санағы жүргізілді. Облыс аумағында Республикалық маңызы бар 17,6 гектар жерді құрайтын Сырдария әкімшілік ауданы аумағында «Тораңғылсай» және 13,3 гектар жерге орналасқан Шиелі әкімшілік ауданы көлемінде «Қарғалы» қорғалымдары орналасқан. Қаумалдарды ұйымдастыру негізі жануарлар дүниесінің сирек кездесетін түрлері мекендейтін жерлерін қорғау. Қорғалымдарда жабайы шошқа, қарақұйрық, борсық, қоян, құстардан – қырғауыл,үйрек, қаз, құмғақша, қазғалдақтар т.б аң-құстар мекендейді.

Облыс әкімдігінің 5 маусым 2006 жылғы № 106 «Жерді ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың резервіне қалдыру» туралы қаулысына сәйкес облыста Жаңадария- Сырдария мемлекеттік табиғи резерват құру жөнінде республикалық бюджеттен қаржы бөлініп, техникалық-экономикалық негіздемесі жасалуда. Бұл резерват Жаңақорған, Шиелі, Жалағаш, Қармақшы аудандарының тоғайлы алқаптарының негізінде ұйымдастырылады.

Ормандарды молықтыру мен орман өсіру саласында төмендегі жұмыстар атқарылды. Биылғы жылы 7037 га жерге сексеуіл ағаштарын егу жұмыстары жоспарланса, нақты уақытта 7037 га сексеуіл,жеміс,саялы ағаш көшеттері отырғызылды. Осы жұмыстарды атқаруға 23760 кг сексеуіл тұқымы жиналып, сапасы арнайы тұқым зертханасынан тексеруден өткізіліп,оң қортындысы алынды. Сонымен қатар ағаш көшеттерін өсіретін 16,3 га жерге орман тұқымбағы ұйымдастырылып, 308мың дана сыр талы мен терек ағаштарының қаламшалары дайындалып, қаламшалар тұқымбақтарға егілді. Тұқымбақтардан 768,8 мың дана ағаш көшеттері қазылып, елді

мекендерді көгалдандыру және орман өсіру жұмыстарына пайдаланды. 12,8 га жердің шығымдылығы нашар бұрынғы жылғы егілген орман екпелері толықтырылды.

2007 жылдан бастап Қазақстан Республикасы мен Халықаралық Даму және қайта құру банкі арасында жасалған несие беру және транс- фондтың гранты келісімдеріне сәйкес «Қазақстан Республикасында ормандарды сақтау және республиканың орманды жерлерін көбейту» жобасы іске асырыла бастады. Жобаның 65 пайызын Қазақстан, 30 пайызын Дүниежүзілік даму банкісі, 5 пайызын ғаламдық экологиялық қор қаржыландырады. Аталған жобаның іске асырылуын ауыл шарашылығы министрлігінің орман және аң шаруашлығы комитеті мен комитет жанынан құрылған үйлестірушілер, оның облыстағы менеджерлері бақылап отырады. Жобаның стратегиялық бағыттарының бірі «Қызылорда облысындағы экологиялық мелиорация». Бұл компанент арқылы 79 000 га жер көлемінде Арал теңізінің құрғап қалған жерлеріне сексеуіл ағаштарын отырғызу. Оның ішінде 44000 гектарын көшеттен егу, 35000 гектарын тұқымнан себу арқылы атқарылады деп жоспарланған.
		Жоба негізінде 2008 жылы көктем айында Арал теңізінің құрғаған ұлтанына 500 гектар, 2009 жылы көктемінде 5000 гектар 2010 жылы 8500 га, 2011 жылы – 11522 гектар, 2012 жылы- 9500 гектар сексеуіл көшеттері отырғызылды. Бұл жұмыстар 2013 жылы – 4000 га жалғасатын болады. Аталған жоба шеңберінде Қазалы ауданында 30 га жерге тамшылатып суғару әдісімен сексеуіл және әр түрлі ағаш көшеттерін өсіретін тұқымбақ ұйымдастырылды. Арнайы техникалар алынды, оның ішінде трактор, жүк көліктері (су, май таситын,вахталық машина) және жатақхана, зертхана ғимараттары салынып, іздестіру жұмыстарына барлық қолайлы жағдайлар жасалған.
	Сонымен қатар тозған жайылымдық жерлерді қалпына келтіру бағытында барлық аудан аумақтарында 200 гектардан жалпы көлемі 6000 га құрайтын 30 демонстрациялық телім құру жұмыстары жүргізілуде, оның ішінде 2011 жыл 12 телім, 2012 жылы 8 телім. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 19 қантардағы № 53 «Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде ормандарды күзету, қорғау, молайту әрі орман өсіру жөніндегі нормалар мен нормативтерді бекіту» туралы қаулысын жүзеге асыру үшін Қызылорда орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік мекемесінің материалды-техникалық базасын жақсарту мақсатында 2012 жылы 38,6 млн теңгеге техникалар мен құрал жабдықтар алынып, базалары 69,3 пайызға нығайтылды. Осы қаржының есебінен 1 дана автобус, 1 дана погрузчик трактор, Газ-66 жүк автокөлігі, 1 дана МТЗ-82 тракторы және басқада құрал жабдықтар алынды. Сонымен қатар алынған техниалар мен құрал жабдықтарды сақтайтын 1 дана ангар орнатылды. Аталған мекемеге Қорқыт ата атындағы әуежайындағы ескі ғимартының теңгеріміне берілуіне байланысты 29 млн теңгеге ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді.
Осы жұмыстар Қызылорда облысының табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы мемлекеттік мекемесінің 2011-2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспарына сәйкес атқарылуда. 2011 жылы орман көлемін арттыру – 4652 гектар болса, 2012 -7034 гектарға ұлғайтылды, ал 2013 жылға - 8600 гектарға ұлғайту жоспарлануда. Ал 2013 жылға облыстың орман мекемелерінің материалды-техникалық базаларын жақсартуға 57 млн теңгеге және техника, құрал-жабдықтар сақтайтын 4 ангар салуға, орман көлемін арттыруға жәнеде жоспарланған жұмыстарды толымен атқаруға қажетті 94 млн теңгеге көлемінде облыстық экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасына бюджеттік өтінім тапсырылды.

Байқоңыр қаласының Қазақстан Республикасына берілуіне байланысты, аумағындағы жерлердің есебінен «Байқоңыр» орман және жануарлар дүниесін қорғау жөнінде мемлекеттік мекеме құру жөнінде ұсыныстар берілді.
Су шаруашылығы саласы бойынша

	Облыстың экологиялық тепе-теңдігін сақтау, елді мекендерге аяқ су жеткізу және көлдерді, жайылымдықтар мен шабындықтарды суландыру, су қорғау аймақтары мен белгілерін белгілеу, коммуналдық меншіктегі су шаруашылығы нысандарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында 2012 жылы 254002, 254003, 254008 бюджеттік бағдарламалары бойынша қоршаған ортаны қорғау іс-шараларына облыстық бюджеттен 464652,7 мың теңге қаржы бөлінді. Атап айтқанда, 254008 «Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жүргізу» бюджеттік бағдарламасы бойынша елді мекендердегі экологиялық тепе-теңдігін сақтау және көлдерді, жайылымдықтар мен шабындықтарды суландыру мақсатында 2012 жылы 12 канал мен 3 су қашыртқыларына тазалау, 3 гидроқұрылысқа жөндеу жұмыстары жүргізілді және өздігінен аяк су бармайтын елді мекендерді аяқ сумен қамтамасыз ету үшін 2 электрлі және 8 дизельді насос қондырғылары алынып берілді.
		Оның ішінде аудандар бойынша атқарылған жұмыстар: Арал ауданы бойынша Арал ауданындағы Қызылжар және Жаңақұрылыс елді мекендеріне дизельді «СНП-500/10» насос қондырғысын сатып алып, жеткізіп беру жұмыстары. Қазалы ауданы бойынша 2. Ақжона ауылдық округіндегі «Майдакөл» каналын тазалау жұмыстары; 3. Аранды ауылдық округіндегі «Әбдірейім» және «Бөкебай» каналдарын тазалау жұмыстары; 4. Абай, Басықара, Арықбалық және Майлыбас елді мекендеріне 2 дана дизельді «СНП-500/10» насос қондырғысын сатып алып, жеткізіп беру жұмыстары.

Қармақшы ауданы бойынша

5. Алдашбай-Ахун ауылдық округіндегі «Шаймерден» каналын тазалау жұмыстары;

6. Дауылкөл ауылдық округіндегі «Қаспай» каналын тазалау жұмыстары;

7. Ақай ауылдық округіне аяқ су жеткізіп беру жұмыстары;

8. Қармақшы ауданының Абыла және Қызылтам елді мекендерін аяқ сумен қамтамасыз ету мақсатында Сарыжылуан каналына дейінгі Сәруар каналының су өткізу қабілетін арттыру жұмыстары; 9. Т. Көмекбаев елді мекеніне электрлі «СНПЭ-500/10» және дизельді «СНП-500/10» насос қондырғыларын сатып алып, жеткізіп беру жұмыстары. Жалағаш ауданы бойынша 10. Аламесек ауылдық округіндегі «Бәйімбет» каналын тазалау жұмыстары; 11. Мәдениет ауылдық округіндегі «Қорқытбай» каналын тазалау жұмыстары; 12. Жаңаталап ауылдық округіндегі «Арқаш» каналын тазалау жұмыстары;

Жаңақорған ауданы бойынша 15. Екпінді ауылдық округіндегі «Ақбастау» және «Жаманбала» каналдарын тазалау жұмыстары; 16. Төменарық ауылдық округіндегі «Сол жағалық Қанды арал» және «Үміткүл» каналдарын тазалау; 17. Қожакент ауылдық округіндегі «К-2-14» қашыртқысын тазалау жұмыстары; 18. М. Нәлібаев ауылдық округіндегі «К-2-6-1, К-2-6-2» қашыртқысын тазалау жұмыстары; 19. Келінтөбе ауылдық округіндегі «Р-10-4-1» каналын тазлау және су тоспаларын жөндеу жұмыстары;

21. Байкенже ауылдық округіндегі «Дөңбай» каналын тазалау жұмыстары;

22. Өзгент ауылдық округіндегі гидротехникалық құрылыстарды, шлюздерді және өткел трубаларын жөндеу жұмыстары;

23. Қыркеңсе ауылдық округіндегі «ОК-1-3» қашыртқысын тазалау жұмыстары.

Сонымен қатар, облыстық бюджеттен жөндеуді және тазалауды қажет ететін бірқатар су шаруашылығы нысандарының жобалық-сметалық құжаттарын дайындауға бөлінген 20000,0 мың теңгеге 20 дана жобалық-сметалық құжаттарын дайындау жұмыстары атқарылды.

Су объектiлерiн және су шаруашылығы құрылыстарын санитарлық-гигиеналық және экологиялық талаптарға сәйкес ұстау, жер үстi суларының ластануын, қоқыстануы мен сарқылуын болғызбау мақсатында 254002 «Су нысандарының су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу» бюджеттік бағдарламасы бойынша 9700 мың теңгеге Жаңақорған және Жалағаш аудандарының әкімшілік-аумақтық шекарасы шегінде Сырдария өзені бойында су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеудің жобалық құжаттамасы әзірленді.

Сонымен қатар, осы бағдарлама шеңберінде 2008 жылы әзірленген «Шиелі, Сырдария аудандарының әкімшілік-аумақтық шекарасы шегінде Сырдария өзені мен су нысандары бойында су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу» және 2007 жылы әзірленген «Қызылорда қаласының әкімшілік-аумақтық шекарасы шегінде Сырдария өзені мен су нысандары бойында су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу» жобалық құжаттамаларына өзгеріс енгізіп қайта дайындау» жұмыстарына 7065,0 мың теңге бөлініп, жобалық құжаттары дайындалды. Коммуналдық меншіктегі су шаруашылығы нысандарын қалпына келтіру, жұмыс істеу қабілетін арттыру, күтіп ұстау, пайдалану, сондай-ақ олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында облыс әкімдігінің 2012 жылғы 2 сәуірдегі № 390 қаулысымен Қызылорда облысының табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының «Табиғат» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны құрылды.

рәсімделгені-106, құжаттары рәсімделіп, Әділет органдарына тіркелмегені-21, комуналдық меншікке алынып, құжаттары дайындалмағаны-63, иесізі-182. «Су шаруашылығы нысандарын аудандардың және Қызылорда қаласының коммуналдық мүлік деңгейінен облыстық коммуналдық мүлік деңгейіне қабылдау туралы» облыс әкімдігінің 26 қазан 2012 жылғы № 607 санды қаулысы қабылданып, құны 1 млрд. теңгеден асатын коммуналдық меншіктегі техникалық төл құжаттары толығымен рәсімделген 88 су шаруашылығы нысандарын қабылдау алыс-беріс актілері тиісті Заңдылықтарға сәйкес жүргізілді, бұл есепке алынған 372 су шаруашылығы нысандарының 23,6 пайызы.