Газет 1988 жылдыѓ 1 шiлдесiнен бастап шыѕады №105 (5298), 10 ћыркљйек, сенбi, 2016 жыл



Pdf көрінісі
бет5/6
Дата02.04.2019
өлшемі0.61 Mb.
#102005
1   2   3   4   5   6

– Жџмыс кезiнде кiмдермен  жџмыс

iстеу жеѓiл ќрi ћиын болды?

– «Жалпы, бiреуге кiнќ артпас бџрын

оныѓ жљрiп  ткен жолымен жљр, оныѓ

ћайѕысын сезiн, к з жасыѓды к л ет. Ол

сљрген ќрбiр соћпаћћа сљрiнiп к р. Сонда

ѕана дџрыс  мiр сљру туралы с з ћозѕауѕа

болады»  дептi атаћты Далай Лама.

Менiѓ  мiрiмде жаћсы адамдар к п

кездестi. 1948–1950 жылдары ВЛКСМ

Орталыћ комитетi жанындаѕы комсомол

мектебiнде жќне Ломоносов атындаѕы

Мќскеу Мемлекеттiк  университетiнiѓ

философия факультетiнде ћатар оћыдым.

МГУ-ге 70 адам тљсiп, екi жылда  4-аћ сту-

дент бiтiрiп шыћтыћ. Олар – Мќскеу облыс-

тыћ партия комитетiнiѓ екiншi хатшысы

В.Борисенков, фельетонист, «Правда» га-

зетiнiѓ редакторы И.Шатуновский, бело-

руссиялыћ профессор Цакунов болатын.

Солардыѓ арасында жалѕыз  зiм универ-

ситет ректоры, академик Н.Несмеяновтыѓ

з ћолынан љздiк диплом алып шыћтым.

Менi МГУ-дiѓ аспирантурасына ћал-

дырды. Оѕан  БЛКЖО Орталыћ комитетi

ћарсылыћ бiлдiрдi. Менi Орталыћ коми-

теттiѓ басшылары Н.Михайлов пен А.Ше-

лепин ћабылдап, орталыћ аппаратта нџс-

ћаушылыћ ћызмет џсынды. Отбасылыћ

жаѕдайыма байланысты џсынылѕан ћыз-

меттен бас тартуыма тура келдi.

Мќскеуде жљргенiмде менi сыртымнан

Ћараѕанды облыстыћ комсомол комите-

тiнiѓ хатшысы етiп  сайлап жiберiптi.

Ћараѕандыѕа келе-сала демалыссыз

ћызметке кiрiсiп кеттiм. Негiзгi ћызметiме

ћосымша ћалалыћ партия комитетi жа-

нындаѕы марксизм-ленинизм универси-

тетiнде кафедра меѓгерушiсi болып iстедiм.

Менiѓ белсендi  жџмыс iстеуiме Ћараѕанды

ћалалыћ партия комитетiнiѓ бiрiншi

хатшысы А. Ќдiлов барынша ћолдау бiлдiрдi.

«Бџл – орыс газетi, оѕан орыс

џлтыныѓ  кiлi  керек»

1951 жылы республикалыћ жастар

џйымы хатшыларыныѓ бiрi болып

сайландым.  Ћызметтiѓ жеѓiлi-ауыры жоћ.

БЛКЖО  Орталыћ  комитетiнiѓ басшылары

Н.Михайлов жќне А.Шелепинмен ортаћ тiл

табысып жџмыс iстеу маѕан жеѓiл болды.

Олардан кейiнгi бiрiншi хатшы С.Павлов-

пен жџмыс iстеу  те ћиынѕа соћты. Кадр

мќселесiнде оныѓ iшкi iсiмiзге араласуы

љнемi шешiмдi бола бермедi. С. Павловтыѓ

Ћазаћстан Жастар одаѕына екiншi хатшы-

лыћћа жiберген адамы бiздiѓ тарапымыздан

ћолдау таппады. Оѕан  жауап ретiнде Орта-

лыћ  комитет бiздiѓ «Ленинская смена»

газетiнiѓ бас редакторлыѕына бекiтуге

жiберген Ќнуар Ќлiмжановты «бџл орыс

газетi, оѕан орыс џлтыныѓ  кiлi керек» деп

бекiтпей тастады.

Мќскеуде Бюрода  менiѓ мектептен соѓ

ћазаћ жастарын мал шаруашылыѕына

жiберiлуiне бiрнеше рет ћарсылыћ бiлдiруiм,

кейiн  зiме соћћы болып тидi. Оныѓ ор-

нына жергiлiктi џлт  кiлдерiнен жџмысшы

кадрларын дайындау ћажеттiгi ж нiнде

џсыныс бiлдiрiп, Темiртаудаѕы металлур-

гиялыћ зауытћа 3000 жас жiгiт  пен

ћыздарды жiберуге ћол жеткiздiк. Сол

жастардыѓ арасында бљгiнгi Президентiмiз

Нџрсџлтан Назарбаевтыѓ болѕанын

маћтаныш етемiн.

Менiѓ принциптi к зћарастарым мен

с йлеген с здерiм комсомолдыѓ Орталыћ

комитетiнiѓ пленумында, одан соѓ бюро

мќжiлiсiнде (алдын-ала ескертiлместен)

ћаралып, менiѓ алдаѕы жџмыс мќселемдi

шешу љшiн Ћазаћстан Компартиясыныѓ

Орталыћ комитетiне хабарлама жiберiлген

кездер де болды. Сол  Пленумда менi ћол-

дап Грузия, Ленинград, Свердлов облыстыћ

комсомол комитеттерiнiѓ бiрiншi хатшы-

ларыныѓ с йлегенiн ќлi џмытћан емеспiн.

Сол жылдары Грузия жастар одаѕын бас-

ћаратын  Э. Шеварднадзенi  В. Семичаст-

ныйѕа айтып жљрiп, БЛКЖО Орталыћ

комитетiнiѓ  бюро мљшелiгiне  кандидат

етiп сайлануына ыћпал еттiм. Комсомолдан

соѓ менi бiрер жџмысћа жiберген болды,

бiраћ, бќрi алдамшы болып шыћты. Ар-

тынша Мќскеуге оћуѕа сџрандым. Љндемей

жљрiп, џзаћћа шабуѕа да болар едi. Бiраћ,

мен кемшiлiктi к ре тџра, љндемей ћала

алмадым. Марк Твеннiѓ: «Егер азамат  з

елiнiѓ саяси киiмiнiѓ тозѕандыѕын к ре

тџра, оны тозды деп айтып, оны жаѓартуѕа

атсалыспаса, ол  з Отаныныѓ сатћыны»

деген с зi бар. Менiѓ љндемей ћалуѕа арым

жiбермедi.



– Оћудан бiлiмiѓiздi жетiлдiрiп, тќртiптi

болып оралѕан  шыѕарсыз?

– Ћайдаѕы, одан ќрi  ћайралып,

батылдана тљскендей болдым.

Cалт-дќстљрдi ћџрметтеу

ћажеттiгiн мќселе етiп к терген

– Ресей ќр уаћытта хирургиялыћ саясат,

Ћытай терапевтiк саясат  жљргiзедi. Сiздi

кезiнде Хрущевтiѓ тыѓ игеру кезiнде ћазаћ

даласына жљргiзген «хирургиялыћ отасына»

ћарсы шыћћан деседi?..

– Саясат та соѕыс сияћты, алайда,  со-

ѕыста бiр-аћ рет  лесiѓ, ал саясатта ћайта-

ћайта  луге тура келедi. Рас, ћырѕын со-

ѕыстан аман шыћћан маѕан бейбiт  мiрде

бiрнеше рет « луге» тура келген кездер

болѕан.

1942 жылы соѕыстыѓ ћызѕан кезiнде  з



еркiммен ќскерге сџранып, майданѕа ат-

тандым. Содан 1946 жылы ћыркљйек айын-

○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○

○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○

○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○

○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○

○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○

○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○○



ТЏЛЅАТАНУ

10 ћыркљйек 2016 жыл.

№105 (5298)

www.almaty-akshamy.kz



11

ТЏЛЅАТАНУ

да ќскерден босап, бейбiт  мiрге араластым.

Соѕысћа дейiн де, одан кейiн де комсомол-

жастар џйымында ћызметте болѕандыћтан,

менi 1951 жылы Ћазаћстан Жастар одаѕы-

ныѓ хатшысы, екiншi кейiн бiрiншi

хатшысы етiп сайлады. Ол – жеке ќѓгiме.

Алдымен, Ћазаћстандаѕы Тыѓ игеру кезiн-

дегi  СОКП Орталыћ комитетiнiѓ солаћай

саясаты туралы айта кетейiн.

1954 жылы ћаћаѕан аћпан айында Ћос-

танайѕа ћџрамында 96 адамы бар алѕашћы

тыѓ игерушiлер келдi. Тыѓ игерушiлердiѓ

ћолдарында гитара, бастарында  жаздыћ

кепкi, аяћтарында жеѓiл туфли. Кљн болса

ћатты аяз. Осыны ескерiп, шаѕын шеру

жасадыћ, мен с з с йледiм. Менiѓ сондаѕы

с зiм «Правда» газетiнiѓ бiрiншi бетiнде

басылды.

Комсомолдыѓ Орталыћ комитетi мен

облыстыћ, аудандыћ џйым ћызметкерлерi

Дыхнов, Шалов, Ибраева, Егiзбаев, Есен-

ќлиев, Рамазанова, Бибатырова, Филипен-

ко, Давыдов, Щебетун, Морозова, Устинов,

т.б. тыѓ игерушiлердi орналастыру, оларды

оћыту, тџрмысћа ћажеттi заттармен ћам-

тамасыз ету, идеялыћ-тќрбие беру мќселе-

лерiмен айналыстыћ. Бџл туралы «Комсо-

мольская правда» газетiне маћала жазып,

онда тыѓ игеруге келушiлердiѓ жергiлiктi

халыћтыѓ тарихын, ќдет-ѕџрпын, мќдение-

тiн, салт-дќстљрiн ћџрметтеу ћажеттiгiн

мќселе етiп к тердiм.

Менiѓ маћалам БЛКЖО Орталыћ ко-

митетiнде  арнайы ћаралып, ол бюро мљ-

шелерi А.Шелепин, В.Семичастный, Н.Ме-

сяц, А.Рапохин, Н.Кручина, Ю.Воронин

тарапынан ћолдау тапты. Бџл мќселе

бойынша БЛКЖО Орталыћ комитетiнiѓ

Пленумында да с з с йлеп, Ћазаћстанѕа

келушiлердiѓ басым к пшiлiгi  здерiн

алтын iздеушiлер ретiнде к рiп, к здегендерi

байлыћ екендiктерiн айтуым љлкен сiлкiнiс

тудырды. Олардыѓ  Ћазаћстанды «адам ба-

ласыныѓ аяѕы баспаѕан планета» деп тљ-

сiнулерiне  жќне оны   КСРО-ныѓ орталыћ

ћалаларын тљрлi ћылмысты элементтерден

тазартып, осында тоѕыту   аймаѕы ретiнде

ћарауына тоћтау салуды естерiне салдым.

Жалпы, тыѓ  игеру наућаныныѓ ћазаћ да-

ласына алып келген ћайѕы-ћасiретi к п

болды.


– Ќбден кљйiнiпсiз ѕой, реакция ћалай

болды?

– Бџл ж нiнде талас, дау тудырушылар

болѕан жоћ. Ќйтсе де, менiѓ с зiм Орталыћ

партия комитетiне жеткенiн бiлдiм. Оныѓ

љстiне мџндай жиындарѕа ћыраѕы к здер-

дiѓ де ћатысатыны белгiлi ѕой. Билiкке

жаѕынудыѓ жолын бiлсем де, азаматтыћ

к зћарасымныѓ табына таѓдайымды

кљйдiруiме тура келдi.

– Орыстыѓ џлы жазушысы Михаил

Шолоховтыѓ билiкке кљйiнген бiр сќтiнде

ћиналыстан отћа жаѕып жiберген ћолжаз-

баларын айта келiп: «Такая же участь

постигла и рукопись повествующая о

зверских методах освоения казахстанской

целины», – деген с зiн оћыѕаным бар едi...

– Бiр елде џлы жазушы болса, ол сол

елдiѓ екiншi Љкiметi сияћты болѕан. Сон-

дыћтан баѕзы заманнан берi билеушiлер

бљгiнге дейiн оларды жаћсы к рмеген.

Ћатардаѕы ќлсiз жазушыларды  здерiне

жаћын џстаѕан. Ал, Шолохов ќлсiз жазушы

емес едi жќне ол билiктiѓ де айдауына к не

бермеген.  ле- лгенше «Тыныћ Дон —

бiздiѓ ќкемiз! Донныѓ исi – казак

сахарасыныѓ  исi деп кеткен жазушыныѓ

кљйiнуi бекер болмаса керек. М. Шолохов

жыл сайын Орал облысына келiп, аѓ-ћџс

ататын.


– Саѕындыћ  аѕа, Сiздiѓ осы с зiѓiздi

жандандыра тљссем деймiн. Тыѓ игеру

мќселесi тек бiр ѕана Хрущевтiѓ  ойлап

тапћаны емес, ол  Орталыћ комитеттiѓ

Президиумында  ћаралѕаны бљгiнде белгiлi

болып отыр.  Жаћында  кезiнде Орталыћ

партия комитетiнiѓ хатшысы болѕан белгiлi

партия жќне мемлекет ћайраткерi Нџриддин

Мџхитдиновтыѓ 1994 жылы  Ташкентте

шыћћан «Кремльде   ткiзген  жылдар»  атты

естелiк мемуарын оћып,  к п нќрсеге ћаныћ

болдым.

Партияныѓ ХХI съезiнен кейiн Н.

Хрущев Орталыћ комитет хатшыларын

зiне шаћырып, ћызметтiк мiндеттердi б лу

кезiнде  Н. Беляевћа: «Сiз, Беляев жолдас,

ћазаћстандыћ жолдастармен бiрлесе оты-

рып,  Ћазаћстан мен  Ресейдiѓ тыѓ жерле-

рiн игеру кезiндегi атћарылѕан  жџмыс-

тарды зерттеѓiз жќне ћажеттi к мектiѓ

шегiн аныћтаѓыз. Екi жыл iшiнде аз жџмыс

жасалѕан жоћ, деп ойлаймын. Тыѓ алћа-

бын техникамен, адами  ресурстармен кљ-

шейте тљсу керек, ол љшiн ћаржы мен ма-

териалдыћ-техникалыћ  мљмкiндiктер

жасалуы тиiс.  Оныѓ љстiне Ћонаев  жол-

дас съезде дџрыс айтты, бiзге  мал басын

бiрнеше есе кљрт молайта  отырып, тыѓ жер-

лердiѓ  астыћпен бiрге, ет беруiн де арттыра

тљсуiмiз  ћажет», – деп тапсырма бередi.

Ќрине,  оѕан ћарсы болѕандар да болып-

ты. Н. Хрущев с зiн бiтiрер-бiтiрместен,

оѕан К.Ворошилов ћарсы шыѕыпты. Ол Н.

Хрущевке ћаратып, «Никита, сен џмытћан

боларсыѓ, ќлде Ресейдiѓ бљгiнгi ахуалын

бiлмейтiн боларсыѓ. Ћарашы, орыстыѓ

байырѕы облыстары ћандай жаѕдайѕа тљсiп

отырѕанын! Адам аярлыћ!  Тџтастай ауыл-

дар,  хуторлар к з к ргiсiз  азып кеткен, ай-

нала жолсыз. Халыћтыѓ  љстiне, не аяѕына

киер киiмi жоћ! К птеген  адамдар жџ-

мыссыздыћтыѓ  кесiрiнен жќне  мiр сљруге

ћарапайым жаѕдайдыѓ жоћтыѕынан зардап

шегуде,  ал сен, мемлекеттiѓ ћаржысын

Ћазаћстанныѓ  ћџмдарына к мгiѓ келедi!» –

дейдi.


Н. Хрущев бiр бозарып, бiр ћызарып,

жљйкесi сыр берген кљйi: «Клим, сен  зiѓ

толыћ ћамтамасыз етiлгенсiѓ,  халыћтан,

оныѓ  бљгiнгi  мiрiнен тым алшаћ ћалѕан-

сыѓ! Ал мен,  барлыћ халыћтыѓ оныѓ

iшiнде орыстардыѓ да отбасылары мен

балаларына толыћ жетерлiк  нан, ет, тџрѕын

љй жќне  жџмыстыѓ болѕанын ћалаймын».

Осы жерде ќѓгiмеге  В. Молотов арала-

сып:  «Сен  зiѓнiѓ мойныѓды сол тыѓда



љзетiн боласыѓ», – дейдi.  Бџѕан  шыдай

алмаѕан Н. Хрущев ашуѕа булыѕып,

«Вячеслав, есiѓде  болсын, ћандай ћиындыћ

немесе  ћарсылыћтар болмасын, бiз  з

маћсаттарымызѕа жететiн боламыз», –

дейдi  ршелене тљсiп.

Мiне, осылардыѓ   зi Хрущевтiѓ тым

ќрiден,  згелердi, ћазаћ жерiнiѓ есебiнен

киiндiрiп,  тойындыруын к здегенiн

байћаймыз.



– Мџныѓыз ћызыћ екен.

БЛКЖО  Орталыћ комитетiнiѓ

бюро мљшесi болѕан тџѓѕыш ћазаћ

–  мiрде жаћсылармен жанасып жљр-

дiѓiз, к ргенiѓiз к п. Ѕџлама  Жалеладдин

Руми: «Мен  мiрде ћаншама адам к рдiм,

љстiнде киiмi жоћ. Мен ћаншама киiм

к рдiм, iшiнде адамы жоћ», – дептi. Кiсiлiк

пен кiшiлiктiѓ љлгiсiн к рсеткен аѕа-

iнiлерiѓiз туралы не айтасыз?

– «Бiз алыптардыѓ иыѕына шыѕып

ћараѕандыћтан ѕана к кжиектi кеѓiрек

к ре алдыћ»  дептi атаћты Ньютон. Сол

сияћты менi  мiр ерте есейттi. Ќкемiз Жљнiс

Ћазан т ѓкерiсiне дейiн Ћараѕандыдаѕы

к мiр кенiшiнде аѕылшындарѕа жалданды.

Кеѓес одаѕы кезiнде  ћайлашы, стаханов-

шы болды. Сол кездерi жас болсам да, 1932

жылѕы ашаршылыћты  к рдiм. Ауыл

мектебiнiѓ  интернатында тќрбиеленiп, бiлiм

алдым, мал баѕып, ш п шауып, егiн

ораѕына  ћатысып, ќкеме  к мектестiм.

1934 жылы Ћараѕанды ћаласында

ткен шахтерлер митингiсiнде с з  с йлеген

С. Кировты к рдiм. Кеншiлер жиналы-

сында с йлеген Л. Мирзоянды да  тыѓда-

дым. «Халыћ жаулары» Асылбековке,

Гатаулинге, Баймџрзинге ћарсы болѕан

ашыћ сот процесiне ћатыстым. Осылардыѓ

бќрi менi ерте есейттi. 1939 –1942 жылдары

Ћарћаралыдаѕы педучилищеде оћып жљр-

генде Петербург  университетiнiѓ  заѓ фа-

культетiн љздiк бiтiрген  ћазаћтан шыћћан

тџѓѕыш заѓгер Жаћып Аћбаевтыѓ љйiнде

тџрдым. Оныѓ љйi жатаћхана болатын.

1942 жылы училищенi љздiк бiтiрiп, ауыл-

дыћ кеѓесте хатшы болып жљргенде сџра-

нып, соѕысћа ћатыстым. Орлов жаяу ќс-

керлер училищесiнiѓ жеделдетiлген курсын

бiтiрiп, Орлов –  Курск доѕасы љшiн болѕан

џрыста алѕашћы «Ерлiгi љшiн» медалiмен

марапатталдым. Соѕыста  маршал

Рокоссовскийдiѓ  ћолынан алѕыс алдым.

Фрунзе атындаѕы Ћызыл Тулы ќскери-

саяси училищеде де оћыдым. Осыныѓ бќрi

љлкен  мiр емес пе?!

1946 жылы ќскерден босап, аудандыћ

комсомол комитетiнiѓ бiрiншi хатшылы-

ѕынан — Ћазаћстан Жастар џйымыныѓ

жетекшiсiне дейiнгi жолдардан  ттiм.

Маћтанѕандыћ емес, ол – тарих љшiн

керек, с йтсем,  мен  БЛКЖО  Орталыћ

комитетiнiѓ бюро мљшесi болып сайланѕан

тџѓѕыш ћазаћ џлтыныѓ  кiлi екенмiн.

Комсомолдаѕы кљндерiм љлкен мектеп

болды десем де, сол кезде ћосаћ арасында

босћа кљйiп кете жаздаѕан кљндерiм аз

болмаѕанын жасыра алмаймын. 1952 жылы

«Џлтшылдармен» кљрес деген желеумен



(оныѓ iшiнде Кенесары Ћасымов ћозѕалысына

баѕа беру де бар)  оѕан комсомол-жастарды

да тартты. Жоѕарыдан тљскен «разнаряд-

каѕа» орай бiзге жастар арасынан «џлт-

шылдар» табу тапсырылды. Бiраћ, бiз оѕан

баѕынбай, есесiне шыѕармашылыћ зиялы

ћауым  кiлдерiне ћолдау бiлдiрдiк. Жастар

џйымыныѓ жиындарына,  пелнумдарына

Мџхтар Ќуезов, Сќбит Мџћанов, Ѕабит

Мљсiрепов, Кљлќш Байсейiтова, Шолпан

Жандарбекова, Баћытжан Байћадамов жиi

ћатысты. БЛКЖО ОК-нiѓ  хатшысы Н.Ми-

хайловпен  арамызда  Мџхтар Ќуезовтiѓ

«Абай» романы туралы болѕан ќѓгiмеде

«ескi  сарынды» ћайта ћоздатып, оныѓ ал-

дын-ала дайындап ћойѕан тезисiне келiс-

пейтiндiгiмдi бiлдiргенiме ћазiр  кiнбеймiн.

Тарихи кезеѓдегi ћазаћ халћыныѓ  мiр

сљру салтын суреттеудегi жазушы к зћара-

сыныѓ шынайылыѕына жќне оныѓ аргу-

менттерiне  з ћолдауымды бiлдiруiм  оппо-

нентiм тарапынан тљсiнiстiк тапћанына

ћуанамын. Н.Михайловтыѓ кейiн бџл

туралы А.Фадеевке айтћанын, ал оныѓ  з

кезегiнде М.Ќуезовке жеткiзгенiн

Мџхаѓныѓ  зiнен естуiм де бiр баћыт.

«Лениншiл жас» жќне «Ленинская

смена»  газеттерiнiѓ форматын љлкейткен-

де, «Пионер» газетi мен «Бiлiм жќне еѓбек»

журналыныѓ ашылуында академик

Ћ.Сќтпаевтыѓ еѓбегi орасан зор болды.

1959 жылы Темiртауда орын алѕан

жастар толћуыныѓ алдында бiрнеше  рет

Ћазаћстан Компартиясы Орталыћ коми-

тетiнiѓ бiрiншi хатшысы Н.Беляевта болып,

ћалыптасћан жаѕдайдыѓ  те ћауiптi сипат

алѕаны туралы екi хабарлама тљсiрдiм. Осы

екi хат менiѓ кейiн партия ћатарынан

шыѕарылмауыма себепшi болды. Темiртау

оћиѕасыныѓ себеп-салдарын ћараѕан

арнайы Пленумда мен љшiншi болып с з

с йлеп,  алдын-ала ешћандай  ндiрiстiк

ќлеуметтiк-тџрмыстыћ жаѕдай жасалмай,

жастарды алып ћџрылыс орнына тоѕытып

жатћан Ћараѕанды совнархоз басшыларын

жќне оѕан ћолдау бiлдiрiп отырѕан КОКП

Орталыћ Комитетiнiѓ к зћарасын сынауым

менiѓ  ћызметтегi  мiрiме к п кесiрiн

тигiзген сыѓайлы. Темiртаудаѕы барлыћ

наразылыћ жџмысшы кљшiнiѓ шамадан

тыс 150 пайызѕа к беюi мен  мiр сљруге

ћолайлы жаѕдайдыѓ жасалмаѕанынан

туындаѕан  болатын. Сол кезде наразылыћ

танытћандарѕа оћ атуѕа Брежнев бџйрыћ

берген едi. Бiраћ, ол Хрущевтен ћорыћћан-

дыћтан, Ћазаћстан iшкi iстер министрi

Шыраћбек Ћабылбаевтыѓ оны  з жауап-

кершiлiгiне алуына иек ћаћты. Кейiн Бреж-

нев осы жаѕдайды џмытпай, Ћабылбаевтыѓ

екiншi мќрте министр болып   таѕайын-

далуына тiкелей ыћпал жасады.



– «Бiреуден к рген жамандыѕыѓды

џмыт, бiреуге жасаѕан жаћсылыѕыѓды

џмыт», – дейдi Ћџран с зi. Сiздi ашыћ

ренжiткен адамдар болды ма?

– Жоћ десем,  тiрiк айтћандыћ болар.

Оныѓ љстiне партиялыћ, атћарушы билiк

ћызметiндегi  зара сынѕа ћџрылѕан жџмыс-

та бќрi ћалыпты  бола бермеген. Мќселе –

кек џстамауда. Мен ћызмет бабында ћан-

ша теперiш к рсем де, ешкiмге кек

саћтамадым. Ренiшiмдi де ешкiмге жария

етпеуге тырыстым.

Оћу министрiнiѓ орынбасары ретiнде

маѕан љш министр – К.Бiлќлов, К.Ай-

манов, Т.Ћатаевпен бiрге ћызмет iстеу

бџйырды.  Олардан љйренгенiм де к п.

Осылардыѓ соѓѕысы бџрынѕы партократ

болатын. Онымен жџмыс iстеу маѕан ћи-

ынѕа соћты. Ол –  зiнiѓ  туысы, Совет ау-

дандыћ партия комитетiнiѓ бiрiншi хатшы-

сы арћылы жќне  облыстыћ партия коми-

тетiнiѓ бiрiншi хатшысы Асанбай Асћа-

ровтыѓ ћолдауымен менiѓ «жеке iсiмдi»

ћарауды џйымдастырды. Жан-жаћтан

домалаћ арыздар ћарша жауды. Оларѕа

Асанбай Асћаров тексеру жљргiзу ћажет-

тiгiн белгiлеп, тќртiп соѕып берiп отырды.

Жазылѕан арыздардыѓ бейберекетсiздiгi

соншалыћ, олар тџрмыстыћ жайлардан

басталып, саяси к зћарастармен аяћталып

отырды. Аудандыћ партия комитетiнiѓ бю-

росында џзаћ уаћыт ћаралѕан бџл мќселе

менiѓ партия ћатарынан шыѕарылуыма

келiп тiрелдi. Мен партияѕа Курск доѕа-

сындаѕы ћанћџйлы соѕыста ћабылданѕан-

мын. Сондыћтан  мiрiмдегi еѓ ћиын сќтте

зiме сенiммен берiлген партбилеттi ћорѕап

ћалу љшiн,  ашыћ кљресуiме тура келдi. 10

ай бойы ќртљрлi партиялыћ комиссиялар-

дыѓ есiгiн тоздырдым. Орталыћ комитеттiѓ

партиялыћ комиссиясы «жеке iсiмнiѓ»

ћолдан џйымдастырылѕаны ж нiнде

џйѕарым жасап, бiрiншi хатшы Д.Ћонаевћа

бiрнеше рет мќлiмдеуiнiѓ арћасында

партияѕа мљшелiгiм ћайта ћалпына

келтiрiлдi.

– Неге  кiнесiз?

– Байлыћтыѓ еѓ љлкенi – ѕылым. Аћын

Шќкќрiм Ћџдайбердiџлы  зiнiѓ «Љш-аћ

тљрлi  мiр бар» атты  леѓiнде адам  мiрiне

«ортаншы  мiр» деген џѕымды ћолданады.

Бџл – адамныѓ жастыћ шаћ пен кќрiлiктiѓ

арасындаѕы  белсендi  мiрi екен. Философ

аћынныѓ айтуынша, мiне, осы жылдары

уаћытыѓды босћа  ткiзбей, ѕылымѕа љѓiл-

сеѓ, одан  зiѓе керек ћазынаны тауып ала

алсаѓ –  мiрлiк мџратыѓа жеткенiѓ дей бер.

Жоѕарыдаѕы љш шумаћтан тџратын  леѓнiѓ

бљкiл идеясы – адам баласын данышпан

Абай айтћандай, «ержеткен соѓ тљспедi

уысыма» деп  кiнiште ћалдырмау емес пе?

Мен  мiрлiк жар таѓдауда жолым бол-

ѕан адаммын, сонымен ћуанамын.  мiрлiк

серiгiм Наѕима апайыѓ да кеѓес ћызметiнде

басшылыћта болѕан адам, ћазiр  мiрде

жоћ. Балаларым жаман атымды шыѕарѕан

жоћ, олардыѓ бќрi ѕылым докторлары,

солармен маћтанамын.

Сол айтпаћшы,  мiрде  кiнiшiм жоћ

десем,  тiрiк айтћандыћ болар едi. Бiраћ,

оныѓ ћайсыбiрiн айтып тауысайын, осы

кљнiме де тќубе деймiн. Ќйтсе де, бiр  кiнi-

шiм бар. Сан ѕасырлар ата-бабаларымыз

ћорѕап келген ћазаћ жерiнiѓ саудалануы

ћатты ћинайды. Екiншiден, оћу-бiлiммен

шџѕылданатын кезiнде жастардыѓ ћара

базарларда арба сљйрегенi жанымды жейдi.

– Адамдар да ай сияћты, ќрћайсымыз-

дыѓ басћалардан жасырып жљрген ћараѓѕы

жаѕымыз бар. Ненi айтуѕа батылыѓыз

бармады?

– Ойым жеткенше айттым, ќлiм

жеткенше ќлi де айтармын. Бiраћ, соныѓ

дќл осы кезде пайдасы бар ма?.. Ал бiр-

деѓенi жасыру болмысымда жоћ. Кљйiп

тџрѕан кезде жасырмай айтћанда, ћазiр

бiрдеѓенi бљгiп ћалуым жараспас.

Аджубей ћайтыс болѕанда Мќскеуде

болдым. В. Семичастный КГБ-ны басћа-

рып тџрѕан болатын. Ол менi шаћырып,

жџмыс орнын к рсетiп, кабинетiн

аралатты.



– Француз жазушысы Жюль Ренар:

«Достар – кiршеѓ к йлек сияћты, мезгiлiнде

ауыстырып тџрмасаѓ, олар сенi ауыстырып

кетедi» дептi. Достарыѓыз к п пе?

– Ѕасырлыћ  мiрге аяћ басћан адамда

ћандай дос болсын. Аѕа дос, ћатар достан

айрылдым. Ћазiр кiшi достарым ѕана

ћалды.

– Кезiнде Сталин: «Бiзде басћа министр-

лер жоћ, барын басћаша жџмыс iстеуге

мќжбљрлеу керек», – дептi. Бџл соѕыстан

кейiнгi тќжiрибелi кадрларѕа деген «аштыћ»

тџсында айтылѕан с з болса керек. Дќл осы

кезеѓде жаѓа экономиканы комсомолдыѓ

шекпенiнен шыћћан коммунист-шенеунiктер

жљзеге асырѕан жоћ па едi?

– Кешегi жќне бљгiнгi басшылардыѓ

бќрi комсомолдыѓ тќрбиесiнде шыѓдалѕан-

дар. Кешегi комсомол ћызметкерлерi –

бљгiнгi академиктер, генералдар, дипломат-

тар, саяси жќне ћоѕам ћайраткерлерi.

Оларды ћоѕам  мiрiнiѓ барлыћ саласынан

к руге болады.

Сталин дџрыс айтћан  екен. Екiншi

Дљниежљзiлiк соѕыстан кейiн Батыс Гер-

манияда демократиялыћ мемлекеттiѓ

басшылыѕына кезiнде Гитлерге ћызмет

еткен бџрынѕы шовинистер келген болатын.

Ал Ћытайда Дэн Сяопинныѓ тџсында жаѓа

экономиканы коммунист-шенеунiктер

жљзеге асырды.

Бiздегi бiр кемшiлiк, жастарды ћо-

ѕамдыћ к пшiлiк жџмыстарѕа тарта беруi-

мiз керек. Антикалыћ ћџлиеленушi мемле-

кеттер Ежелгi Греция мен Рим билiгiнiѓ  зi

жас џрпаћтыѓ дене бiтiмiнiѓ жќне аћыл-

ойыныѓ тљзу болып  суi мќдениетiмен

айналысћан. Кезiнде Сталин, Гитлер, Мао

Цзедунныѓ  зi жастармен жџмыс iстеудi

назардан тыс ћалдырмаѕан. Ћазiр ћара-

ѓызшы, жастар тќрбиесiмен криминалдыћ

авторитеттер, криминалистер, сатаналар,

исламистер, тiптi, гомосексуалистер айна-

лысуда. Соѓѕы кездегi ќлемде орын алып

жатћан тќртiпсiздiктер, жазыћсыз оћћа

џшырап жатћандар да соныѓ ќсерi.

Жалпыадамзаттыћ ћџндылыћ, сыйластыћ,

адамгершiлiк  сипаттары кљйреп барады.

Адамзаттыѓ аћыл-ойы кљрт азайды.



Каталог: wp-content -> uploads -> 2016
2016 -> Беттің және ауыз қуысы ағзаларының туа пайда болған ауытқуларының көріністерін анықтай білу
2016 -> Анатомо-физиологические особенности кожи. Кожа это трехмерная пограничная ткань Кожа
2016 -> Аппарат для локальной криотерапии фирмы tur therapietachnik GmbH
2016 -> Анальный полип. Что такое анальный полип?
2016 -> Уметь распознавать проявления врожденной патологии лица и органов полости рта; уметь распознавать проявления врожденной патологии лица и органов полости рта
2016 -> Дентальная имплантация


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©stom.tilimen.org 2023
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет