Тақсимловчи электр тармоқларда кучланиш исрофининг энг катта қийматини аниқлаш

2.5. Тақсимловчи электр тармоқларда кучланиш исрофининг энг катта қийматини аниқлаш

Тугунлардаги кучланиш ва ЭУЙ участкаларидаги қувват оқимини (S_kj) аниқланиши керак. S_kj қувват Кирхгоф нинг биринчи қонуни бўйича аниқланади: S₂₃=S₃; S₁₂=S₂+S₃; Бу ерда: ЭУЙ участкаларидаги актив ва реактив қувватлар қуйидаги бўлади:

4.2–расм. Тақсимловчи тармоқ.

а – алмаштириш схемаси; б – кабелли электр узатиш йўли.

Таъминловчи манба кучланиши ва энг кам кучланишли тугун кучланишли тугун кучланишлари орасидаги фарқ кучланиш исрофининг энг катта қиймати дейилади. 4.2–расмдаги тармоқ учун U_э.кат = U₁ – U₃ .

Умумий ҳолда кучланиш исрофининг энг катта қиймати қуйидаги қуйидагича аниқланади:

U_э.кат=U_кj; (4.3)

Бу ифодада U_кj – ЭУЙ участкасидаги кучланиш исрофи; m – ЭУЙ даги участкалар сони; Шунингдек бу катталик қуйидагича ҳисобланиши ҳам мумкин:

U_экат= (Р_кj r_кj+Q_кjx_кj)/U_н; (4.4)

Бу ерда: r_{k j}– ЭУЙ участкасининг актив қаршилиги, x_к –ЭУЙ участкасининг реактив қаршилиги, Р_кj, Q_{к j}– ЭУЙ участкаларидаги актив ва реактив қувват оқимлари.

Агар ЭУЙ даги қувват оқимларини юклама қувватдари орқали ифодаласак, (3.61) ифодани соддароқ кўринишда ёзиш мумкин бўлади, яъни 3.10,а – расмдаги схема учун қуйидагича ёзиш мумкин:

U_э.кат= (4.5)

Бу ифодани (4.17)(5.1.–5.2) – ларни ҳисобга олиб ва қуйидаги белгиларни киритиб, бошқа шаклда ёзиш мумкин:

(5.1)–(5.2) ифодаларни (5.5) га қўямиз:

ёки

Бу ерда: Р_k, Q_k – k–нчи тугундаги юклама қуввати; r_к,x_к –1 ва к – тугунлар оралиғидаги актив ва реактив қаршиликлар, n–тугунлар сони.

4.3–расм. Тармоқланган очиқ электр тармоқ.

Агар, ўтказгичнинг кўндаланг кесим юзаси F_кj ЭУЙ нинг ҳамма участкаларида бир хил бўлса, у ҳолда:

U_э.кат= (4.10)

Бу ерда: L_к – 1 ва к – тугунлар оралиғидаги масофа.

Бир нечта шаҳобчадан иборат бўлган тармоқда кучланиш исрофининг энг катта қиймати қандай аниқланишини кўриб чиқамиз (5.3–расм).

Бунинг учун U₁₃, U₁₅ – кучланиш исрофларини аниқлаймиз:

U₁₃=U₁₂ + U₂₃ ;

U₁₅=U₁₂ +U₂₄ + U₄₅ .

Агар U₂₄+U₄₅>U₂₃, бўлса, у ҳолда U₁₅ кучланиш йўқолишининг энг катта қиймати бўлади.

5.1.–мисол. Кабелли ЭУЙ дан иборат бўлган 10 кВ кучланишли электр тармоғи берилган (5.2,б–расм). Юкламанинг қувват коэффициенти соs=0,96.

Тармоқдаги кучланиш исрофининг энг катта қийматини аниқлаш талаб этилади. Қўлланмадан кабелли ЭУЙ лар учун солиштирма катталикларни топамиз:

Кирхгофнинг биринчи қонуни бўйича ЭУЙ да узатилаётган актив қувватларни аниқламиз:

Ҳисобланган актив қувватлар ва қувват коэффициенти орқали ЭУЙ участкаларидаги реактив қувватларини аниқлаймиз:

23 ва 12 линиялардаги кучланиш исрофи:

U₂₃=,

U₁₂=

Тармоқдаги кучланиш исрофининг энг катта қиймати:

Uэ.кат=U12+U23 = 31,2 + 44,2 =75,4 В

U_э.кат=