Еуропамен арадағы шартты шекарасы Орал тауының шығыс етегі, Ембі өзені, Каспий теңізі, Кума-Маныч ойысы, Азов теңізі,Қара теңіз, Босфор бұғазы, Мәрмәр теңізі, Дарданелл бұғазы арқылы өтеді. Ауданы 43. 4 млн км



Дата03.08.2018
өлшемі111.92 Kb.
#81466
Азия елдері

Азия (ассириялықтар тілінде, мағынасы – асу, шығыс) – Жер шарының ең үлкен бөлігі. Еуропамен қосылып, Еуразия құрлығын құрайды

Географиялық орналасуы


Еуропамен арадағы шартты шекарасы Орал тауының шығыс етегі, Ембі өзені, Каспий теңізі, Кума-Маныч ойысы, Азов теңізі,Қара теңіз, Босфор бұғазы, Мәрмәр теңізі, Дарданелл бұғазы арқылы өтеді. Ауданы 43.4 млн. км2 (бүкіл құрлықтың 30%-ы). Оңтүстік-батыста Суец мойнағы Азияны Африкамен жалғастырады; Солтүстік Америкадан Беринг бұғазымен бөлінеді. Оңтүстігінде құрлыққа Малай топаралы кіреді. Таяу аралдардың жалпы ауданы 2 млн. км2-ден асады. Жағалауы аз тілімделген.Құрлықтың орталық бөліктері мұхиттардан 2-2.5 мың км қашықтықта орналасқан.

.

Саяси бөлінуі



Азия саяси құрылымы бойынша:

  • Солтүстік Азия (Ресей федерациясы);

  • Батыс Азия (Кипр, Түркияның негізгі бөлігі, Иран, Ауғанстан, Сирия, Ливан, Израиль,  Иордания, Ирак,Кувейт, Сауд Арабиясы, Бахрейн, Катар, Біріккен Араб Әмірлігі (БАӘ), Оман, Йемен Араб Республикасы (ЙАР), Йемен Халық Демократиялық Республикасы (ЙХДР) сияқты Таяу және Орта Шығыс Азия мемлекеттері құрайды);

  • Оңтүстік Азия (Пәкстан, Үндістан, Бангладеш, Шри-Ланка, Бутан, Непал, Мальдив Республикасы);

  • Оңтүстік-Шығыс Азия (Мъянма, Таиланд, Малайзия, Сингапур, Лаос, Камбоджа, Вьетнам,  Филиппин,  Индонезия, Бруней,Шығыс Тимор);

  • Орталық Азия (Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан, Тәжікстан.)

  • Шығыс Азия (ҚХР, МХР, КХДР, Оңтүстік Корея, Жапония) болып бөлінеді.



Жалауларымен бірге аймақтар мен территориялар аты

Аумағы
(km²)


Халық саны
(
1 July 2002 est.)

Жұрт тығыздығы
(per km²)


Астаналары

Орталық Азия:

қазақстан Қазақстан

2,346,927

16,972,893

5.7

Астана

қырғызстан Қырғызстан

198,500

4,822,166

24.3

Бішкек

тәжікстан Тәжікстан

143,100

6,719,567

47.0

Душанбе

түрікменстан Түркменістан

488,100

4,688,963

9.6

Ашғабат

өзбекстан Өзбекстан

447,400

25,563,441

57.1

Ташкент

Шығыс Азия:

қытай Қытай

9,584,492

1,384,303,705

134.0

Бейжің

гонконг Гонг Конг

1,092

7,303,334

6,688.0

Виктория Сити

жапония Жапония

377,835

126,974,628

336.1

Токио

аумын Макао

25

461,833

18,473.3



моңғолия Моңғолия

1,565,000

2,694,432

1.7

Ұлан-Батыр

солтүстік кәрея Солтүстік Корея

120,540

22,224,195

184.4

Пхеньян

оңтүстік корея Оңтүстік Корея

98,480

48,324,000

490.7

Сеул

тайуан Тайуан

35,980

22,548,009

626.7

Тайпей

Солтүстік Африка:

мысыр Мысыр

980,869

80,335,036

21.7

Қайыр

Солтүстік Азия:

ресей Ресей

13,115,200

139,129,729

3.0

Мәскеу

Солтүстік – Батыс:

бруней Бруней

5,770

350,898

60.8

Бандар Сери Бегауан

камбоджия Камбоджия

181,040

12,775,324

70.6

Пномпен

тимор-лесте Шығыс Тимор

15,007

952,618

63.5

Дили

индонезия Индонезия

1,419,588

227,026,560

159.9

Жакарта

лаос Лаос

236,800

5,777,180

24.4

Vientiane

малайзия Малайзия

329,750

27,662,365

68.7

Куала Лумпур

мианма Мьянма (Бирма)

678,500

42,238,224

62.3

Naypyidaw

филиппиндер Филиппиндер

300,000

84,525,639

281.8

Манила

сингапур Сингапур

704

4,483,900

6,369.0

Сингапур

таиланд Таиланд

514,000

62,354,402

121.3

Бангкок

вьетнам Вьетнам

331,690

87,375,000

246.1

Ханой

Оңтүстік Азия:

ауғанстан Ауғанстан

647,500

27,755,775

42.9

Кабул

бангладеш Бангладеш

144,000

133,376,684

926.2

Дака

бутан патшалығы Бутан

47,000

672,425

14.3

Thimphu

үндістан Үндістан

3,167,590

1,045,845,226

318.2

Нью Дели

иран Иран

1,648,195

70,472,846

42

Тегеран

мальдив республикасы Мальдивтер

300

320,165

1,067.2

Мале

непал Непал

140,800

25,873,917

183.8

Катманду

пәкістан Пәкістан

803,940

147,663,429

183.7

Исламабад

шри-ланка Шри-Ланка

65,610

19,576,783

298.4

Коломбо

Оңтүстік-батыс Азия:

армения республикасы Әрменстан

29,800

3,330,099

111.7

Ереван

әзірбайжан Әзірбайжан

46,870

3,845,127

82.0

Баку

бахрейн Бахрейн

665

656,397

987.1

Манама

қыбыр Қыбыр

9,250

775,927

83.9

Никосия

палестина Газа

363

1,203,591

3,315.7

Газа

грузия Гүржістан

20,460

2,032,004

99.3

Тбилиси

ирақ Ирақ

437,072

24,001,816

54.9

Бағдад

израиль Израиль

20,770

6,029,529

290.3

Құддыс

иордания хашимит корольдігі Иордан

92,300

5,307,470

57.5

Амман

кувейт Кувейт

17,820

2,111,561

118.5

Кувейт

flag of lebanon.svg Ливия

10,452

3,677,780

353.6

Бейрут

оман Оман

212,460

2,713,462

12.8

Мускат

қатар Қатар

11,437

793,341

69.4

Доха

арабстан Сауд Арабиясы

1,960,582

23,513,330

12.0

Рияд

сирия Сирия

185,180

17,155,814

92.6

Дамаск

түркия Түркия

756,768

67,308,928

76.5

Анкара

біріккен араб әмірліктері Біріккен Араб Әмірліктері

82,880

2,445,989

29.5

Абу Даби

палестина Батыс Жағалауы

5,860

2,303,660

393.1



йемен Иемен

527,970

18,701,257

35.4

Сана

















Пайдаланылған өдебиеттер:


Қазақ ұлттық энциклопедиясы”, 1 - том


Достарыңызбен бөлісу:




©stom.tilimen.org 2023
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет