Әйтеке би ( шын аты Айтық) Байбекұлы (1689 – 1766) – қазақтың атақты шешен биі. Төле би Әлібекұлы (1663 – 1756) – қазақ халқының қоғам қайраткері, атақты шешен
Әбу Насыр әл – Фараби (Әбу Наср ибн Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Ұзлақ әл Фараби ат Турки (870 - 950) –Аристотельден кейін дүние жүзілік білім мен мәдениеттің екінші ұстазы атанған данышпан, ойшыл, энциклопедист ғалым.
Әйтеке би ( шын аты Айтық) Байбекұлы (1689 – 1766) – қазақтың атақты шешен биі.
Төле би Әлібекұлы (1663 – 1756) – қазақ халқының қоғам қайраткері, атақты шешен.
Қазыбек би Келдібекұлы (1667 – 1763) – қазақтың атақты биі.
Әбілқайыр хан (Абул-л-Хаир Гази Бахадур-хан), (1693 – 1748) – қазақ ханы.
Мұхаммед Хайдар Дулати ( 905 һижра жылы (1499), Ташкент – 958 һижра жылы (1551), Кашмир уәлаяты, Үндістан) – белгілі тарихшы, әдебиетші.
Ахмед Яссауи (т. ж. белгісіз – 1166) – он екінші ғасырда өмір сүрген ақын.
Сүйінбай Аронұлы ( 1815 – 1898) – қазақ ақыны, айтыс өнерінің жүйрігі.
Абай ( Ибраһим) Кунанбаев ( 1845 – 1904) – қазақтың ұлы ақыны, ойшыл, философ, композитор, қазақ жазба әдебиетінің негізін классигі.
Қорқыт Ата ( 8 ғасырда туылған - өлген жылы белгісіз) – атақты ақын, асқан күйші, аңыз кейіпкері.
Абылай хан ( шан аты Әбілмансұр) ( 1711 – 1781) – қазақ ханы, батыл қолбасшы.
Құрманғазы Сағырбайұлы ( 1806 – 1579) – қазақтың күйші – композиторы, домбырашы, халық музыкасындағы аспаптық музыканың (күйдің) классигі.
Абу Насыр аль – Фараби Әбу Наср ибн Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Ұзлақ әл Фараби ат Турки (870 - 950) – гений, мыслитель, ученый – энциклопедист, признан вторым авторитетом во всемирной культуре после Аристотеля.
Абу Насыр аль – Фараби Әбу Наср ибн Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Ұзлақ әл Фараби ат Турки (870 - 950) – гений, мыслитель, ученый – энциклопедист, признан вторым авторитетом во всемирной культуре после Аристотеля.
Айтеке би (настоящее имя Айтык) Байбекулы (1689 – 1766) - известный казахский би (судья), оратор.
Толе би (1663 – 1756) Алибекулы – общественный деятель казахского народа, известный оратор. Ведущий би (судья) Старшего жуза.
Казыбек би (1667 – 1763) Келдибекулы – известный казахский би (судья).
Мухаммед Хайдар Дулати (1499 – 1551) – известный историк, литератор.
Ахмед Яссауи (год рождения неизвестен – 1166) – поэт, мыслитель ХІІ века, святой суфий.
Суюнбай (1815 – 1898) Аронулы – казахский акын, непревзойденный мастер айтыса.
Абай (Ибраһим) Кунанбаев ( 1845 – 1904) – великий казахский поэт, мыслитель, философ, композитор, основоположник казахской письменной литературы, классиг.
Коркут Ата (родился в VIIІ веке – дата смерти неизвестна) – знаменитый поэт, непревзойденный исполнитель кюев, персонаж легенды.
Абылай хан (настоящее имя Абильмансур) ( 1711 – 1781) – казахский хан, мужественный полководец.
Курмангазы (1806 – 1879) – великий казахский композитор, исполнитель кюев, домбрист, классиг казахской инструментальной (кюй) музыки.
Abu Nasr AL - Farabi (Mokhammed ibn Mokhammed ibn Uzlaq Tarkhani) 870 – 950.
He is a famous qenius, philosopҺer, scientist- encyclopedist who is called the second world authority in culture af ter Aristhotel.
Aiteke bi (the true name is Aityk) Baibekuly (1689 – 1766) – the famous Kasakh bi ( ajudqe and speaker).
Tole Bi (1663 – 1756) – Alibekyly – the public leader, well – known speker, judre. Leadihq bi
( a judqe) of Senior Zhuz (Southern Kazakhstan), Tole bi liked to study from the very childhood.
Kazibek bi (1667 – 1763) Keldibekyly – the famous Kazakh bi (a judqe).
Abulkaiq Khan (1693 – 1748) is the famous Kazakh khan.
Mykhammed Khaidar Dulaty (1499 – 1551) is a famous historian, writer.
Akhmet Yassavy (the year of biqth is unknown – 1166) – is a poet – philosopher of 12 century.
Suyunbay (1815 – 1898) Aronyly – Kasakh akyn the unsurpassed master jf «the aitys».
Abay (Ibraqim) Kunanbaev (1845 – 1904) – the qreatest Kazakh poet, thinker, philosopher, composer, the founder ahd classic of Kfzakh written literature.
Korhut Ata (mas born in 8 century – the date of his death is unknown) is a famous poet, unsurpassed master of kuys (national instrumental melodies), the character of many national leqends.
Abilay Khan (the true name is Abilmansur) (1711 – 1781) is the famous Kazakh Khan and brave commander.
Kurmanqazy (1806 – 1879) Saqirbayuly – the qreatest Kazakh composer, performer of kuys (national instrnental melodies), dombra (the nationfl musical instrument) player, the very famous classic of Kazakh instrumntal music.
Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845 – 1904) – қазақтың ұлы ақыны, ойшыл, философ, композитор, қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы, классигі. Семейдегі Ахмет Риза медресесінде араб, парсы әдебиетімен және Орта Азия әдебиеті классиктерінің таңдаулы шығармаларымен кең танысады. Шығыс поэзиясына еліктеп өлеңдер және «Масғұт», «Ескендір» поэмаларын жазады. Абай қазақ өлеңінің тақырып шеңберін кеңейтіп, шыншылдық қасиетін арттырады, оның тақырыбына философиялық, эстетикалық нәрлілік пен тереңдік сипаттарын сіңірді. Поэзияның жанрлық баюына оның «Сегіз аяқ», «Көзімнің қарасы», «Сұрғылт тұман» өлеңдері ұйтқы болды. Абайдың көзі тірісінде бірлі – жарым өлеңдері жарық көрді. 1909 жылы Петербургте «Қазақ ақыны Ибриһим Құнанбайұлының өлеңдері» таңдамалы шығармалары араб әрпімен жеке кітапша болып басылды. Абай есімін барша әлемге танытқан М. Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясы жазылды.
Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845 – 1904) – қазақтың ұлы ақыны, ойшыл, философ, композитор, қазақ жазба әдебиетінің негізін қалаушы, классигі. Семейдегі Ахмет Риза медресесінде араб, парсы әдебиетімен және Орта Азия әдебиеті классиктерінің таңдаулы шығармаларымен кең танысады. Шығыс поэзиясына еліктеп өлеңдер және «Масғұт», «Ескендір» поэмаларын жазады. Абай қазақ өлеңінің тақырып шеңберін кеңейтіп, шыншылдық қасиетін арттырады, оның тақырыбына философиялық, эстетикалық нәрлілік пен тереңдік сипаттарын сіңірді. Поэзияның жанрлық баюына оның «Сегіз аяқ», «Көзімнің қарасы», «Сұрғылт тұман» өлеңдері ұйтқы болды. Абайдың көзі тірісінде бірлі – жарым өлеңдері жарық көрді. 1909 жылы Петербургте «Қазақ ақыны Ибриһим Құнанбайұлының өлеңдері» таңдамалы шығармалары араб әрпімен жеке кітапша болып басылды. Абай есімін барша әлемге танытқан М. Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясы жазылды.
Абай (Ибраһим) Кунанбаев
Абай (Ибраһим) Кунанбаев
(1845-1904)
Қорқыт Ата – атақты ақын, асқан күйші, аңыз кейіпкері. Жазба ескерткіштердегі деректер бойынша Қорқыт ата 195 жыл жасаған қарт данышпан. Үш хан тұсында уәзірлік қызмет атқарған. Тарихта Қорқыт ата ықпалында болған Инал, Көл – Еркен, Қаңлықожа хан аттары аталады. Бұл хандардың Жетісу (Алмалық, Ыстықкөл), Талас, Сайрам, Қазығұрт, Қаратау, Сыр бойы, Орталық Қазақстан (Ұлытау, Кішітау, Есіл, Нұра, Сарысу), Торғай өлкесі, Ертіс бойы мен Алтайда әкімшілік құрғандығы тарихтан белгілі. Қорқыт ата осы тұста әлеуметтік жора (заң негізін жасап, оны; ата – баба жасаған мекенді ұйық деп білу, оны сыртқы жау шабуылынан қорғау, жер – суды белгілі тәртіппен пайдалану, дау – жанжалды ақылмен шешу, кіналы болған адамды жазалау сияқты салаларға бөлді». Ел аузында «Қорқыт ата айтты» деген мәтелдер жиі кездеседі. Қорқыт атаның тек қана асқан күйші емес, қазақ музыкасының, ән – күй өнерінің атасы, оның шын мәніндегі күйші – композиторы болғандығын елі ішінде сақталған «Қорқыт күй», «Қорқыт сарыны» тағы басқа музыкалық шығармалары дәлелдеді.
Қорқыт Ата – атақты ақын, асқан күйші, аңыз кейіпкері. Жазба ескерткіштердегі деректер бойынша Қорқыт ата 195 жыл жасаған қарт данышпан. Үш хан тұсында уәзірлік қызмет атқарған. Тарихта Қорқыт ата ықпалында болған Инал, Көл – Еркен, Қаңлықожа хан аттары аталады. Бұл хандардың Жетісу (Алмалық, Ыстықкөл), Талас, Сайрам, Қазығұрт, Қаратау, Сыр бойы, Орталық Қазақстан (Ұлытау, Кішітау, Есіл, Нұра, Сарысу), Торғай өлкесі, Ертіс бойы мен Алтайда әкімшілік құрғандығы тарихтан белгілі. Қорқыт ата осы тұста әлеуметтік жора (заң негізін жасап, оны; ата – баба жасаған мекенді ұйық деп білу, оны сыртқы жау шабуылынан қорғау, жер – суды белгілі тәртіппен пайдалану, дау – жанжалды ақылмен шешу, кіналы болған адамды жазалау сияқты салаларға бөлді». Ел аузында «Қорқыт ата айтты» деген мәтелдер жиі кездеседі. Қорқыт атаның тек қана асқан күйші емес, қазақ музыкасының, ән – күй өнерінің атасы, оның шын мәніндегі күйші – композиторы болғандығын елі ішінде сақталған «Қорқыт күй», «Қорқыт сарыны» тағы басқа музыкалық шығармалары дәлелдеді.
Коркут Ата (родился в VIII веке – дата смерти неизвестна)
Коркут Ата (родился в VIII веке – дата смерти неизвестна)
Әбу Наср Әл – Фараби – Аристотельден кейін дүние жүзілік білім мен мәдениеттің екінші ұстазы атанған данышпан, ойшыл, энциклопедист ғалым. Алғашқы білімді қыпшақ тілінде Отырарда алады. Бағдатта араб тілін үйренеді. Самарра мен Харрандарда ірі ғалымдармен кездесіп, білімін ұштайды. Түркі, парсы, араб тілдерінде сөйлей де, жаза да білген. Грек, латын, санскрит тілдерін игерген. Бүгінгі ұрпаққа Әбу Наср Әл – Фарабидің 50 шақты еңбегі жеткен. «Альмагеске түсініктеме», «Геометриялық сызықтар жасаудың әдістері», «Астрология», «Китаб әл – мусика әл – кабир» және тағы басқа еңбектері ғылымның сеңгірін көрсететін аса ірі туындылар. Әбу Наср Әл – Фарабидің еңбектері ғылымның барлық саласын қамтиды. Оның аясы кең.
Әбу Наср ибн Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Ұзлақ әл Фараби ат Турки (870 - 950)
Әбу Наср ибн Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Ұзлақ әл Фараби ат Турки (870 - 950)
Мұхаммед Хайдар Дулати (905 һижра жылы (1499), Ташкент – 958 һижра жылы (1551), Кашмир уәлаяты, Үндістан)
Мұхаммед Хайдар Дулати (905 һижра жылы (1499), Ташкент – 958 һижра жылы (1551), Кашмир уәлаяты, Үндістан)
Мухаммед Хайдар Дулати (1499 – 1551)
Мухаммед Хайдар Дулати (1499 – 1551)
Ахмед Яассауи – он екінші ғасырда өмір сүрген ақын. Қазақ халқының көне мәдениеті тарихында айрықша орны бар. Яссы шаһарында тұрған. Кейін Яссауи атанады. Ахмед Яссауи Бұхар қаласында діни білім алғаннан кейін Түркістанға келіп, сол кезде Орта Азияда кең тараған софылық діни – мистикалық идеялардың насихатшысына айналады. Сүлеймен Бақырғани, Софы Аллаяр, Ахсани және тағы басқалар оның жолын қуып, софизмнің жаршысы болған. Ахмед Яссауидің бүгінгі ұрпаққа жеткен шығармасы «Диуани Хикмет» ( «Даналық жайындағы кітап»). Онан қазақ халқының ежелгі мәдениетіне, әдебиетіне, тарихына, этнографиясына, эконмикасына қатысты бағалы фактілер табуға болады. Ахмед Яссауи туралы ел аузында көптеген ұнамды аңыз - әңгімелер бар.
Ахмед Яассауи – он екінші ғасырда өмір сүрген ақын. Қазақ халқының көне мәдениеті тарихында айрықша орны бар. Яссы шаһарында тұрған. Кейін Яссауи атанады. Ахмед Яссауи Бұхар қаласында діни білім алғаннан кейін Түркістанға келіп, сол кезде Орта Азияда кең тараған софылық діни – мистикалық идеялардың насихатшысына айналады. Сүлеймен Бақырғани, Софы Аллаяр, Ахсани және тағы басқалар оның жолын қуып, софизмнің жаршысы болған. Ахмед Яссауидің бүгінгі ұрпаққа жеткен шығармасы «Диуани Хикмет» ( «Даналық жайындағы кітап»). Онан қазақ халқының ежелгі мәдениетіне, әдебиетіне, тарихына, этнографиясына, эконмикасына қатысты бағалы фактілер табуға болады. Ахмед Яссауи туралы ел аузында көптеген ұнамды аңыз - әңгімелер бар.
Ахмед Яссауи
Ахмед Яссауи
(год рожд. неизвестен – 1166)
Абылай хан – қазақ ханы, батыл қолбасшы. 15 жасында жоңғарларға қарсы соғысқа қатысып, ерлік көрсеткен. Орта жүз ханы Әбілмамбетпен бірлесіп, елді шығыстан торыған жауға қарсы күреске ұйымдастырады. 1771 жылы Әбілмамбет өлгеннен кейін хан болады. Абылай хан өктем әкім, айлакер дипломат, өте шешен, үлкен өнер иесі – арқалы күйші. Оның «Алабайрақ», «Ақ толқын», «Қайран елім», «Қара жорға», «Шаңды жорық» және тағы басқа күйлері әлі күнге дейін белгілі, Ресей патшасы, Қытай империясы, Жоңғар, Бұхар, Хиуа хандары Абылай хан тұсында қазақ елімен қызу қарым – қатынас жасады. ХVIII ғасырда Қазақстанды жаулап алуды көздеген Жоңғар хандығы мен Маньчжур – Қытай империясына қарсы күресте үш жүздің басын қосып күшін біріктіруде Абылай хан зор үлес қосты.
Абылай хан – қазақ ханы, батыл қолбасшы. 15 жасында жоңғарларға қарсы соғысқа қатысып, ерлік көрсеткен. Орта жүз ханы Әбілмамбетпен бірлесіп, елді шығыстан торыған жауға қарсы күреске ұйымдастырады. 1771 жылы Әбілмамбет өлгеннен кейін хан болады. Абылай хан өктем әкім, айлакер дипломат, өте шешен, үлкен өнер иесі – арқалы күйші. Оның «Алабайрақ», «Ақ толқын», «Қайран елім», «Қара жорға», «Шаңды жорық» және тағы басқа күйлері әлі күнге дейін белгілі, Ресей патшасы, Қытай империясы, Жоңғар, Бұхар, Хиуа хандары Абылай хан тұсында қазақ елімен қызу қарым – қатынас жасады. ХVIII ғасырда Қазақстанды жаулап алуды көздеген Жоңғар хандығы мен Маньчжур – Қытай империясына қарсы күресте үш жүздің басын қосып күшін біріктіруде Абылай хан зор үлес қосты.
Абылай хан
Абылай хан
(наст. имя Абильмансур)
(1711 – 1781)
Әбілқайыр (1693 – 1748) – қазақ сұлтандарының кіші буыны. Алғашында Тәуке ханның ықпалында болған. Күшімен, айласымен, шабуылды ұйымдастыра білушілігімен даңқы шығып, хандыққа қолы жеткен. Қазақ халқының жоңғарларға қарсы азаттық күресі өрлеген кезде, Ордабасы тауының бөктеріндегі халық жиналысында Әбілқайыр қазақ жасақтарының бастаушысы болып сайланды. Ресеймен татулық байланыста болуды көздеді. Ресей империясына арқа сүйеу арқылы өз ықпалын күшейтуді, қазақтың үш жүзін түгел бағындырып, бір орталықтан басқарылатын билік орнатуды, сондай – ақ өкімет билігін балаларына сайлау жолымен емес, мұрагерлік жолымен қалдырып отыруға үміттенді. 1740 жылы Әбілқайыр қазақ жасақтарын бастап барып Хиуаны басып алды. Онда біраз уақыт хан болып тұрады.
Төле би Әлібекұлы (1663 – 1756) – қазақ халқының қоғам қайраткері, атақты шешен. Ұлы жүздің төбе биі. Жастайынан үздік оқып, арабша, парсыша тарихи кітаптарды, аңыз, хисса тарихтарын ел арасынан тыңдап, өзінен бұрынғы өткен шешен билер мен хандар, бабалары тапқыр, өнегелі, нақыл, шешен сөздерін ойына түйіп өседі. 15 – 20 жасында билікке араласып, әділдігімен, шешендігімен елге танылады. «Жеті Жарғы» әдет заңын шығарушылардың бірі болды. Орта жүздің аға биі Қазыбек Келдібекұлымен, кіші жүздің аға биі Әйтеке Байбекұлымен бірге әз Тәукенің басты кеңесшісі болды. Қабанбай батыр, Бөгенбай батыр, Жәнібек батырмен бірыңғай халық майданын құрып, азаттық күресін басқарды. Өзі билік еткен Шымкент, Түркістан және Ташкент қалаларында көпшілік пайдаланатын ғимараттар салу ісіне белсене араласқан.
Төле би Әлібекұлы (1663 – 1756) – қазақ халқының қоғам қайраткері, атақты шешен. Ұлы жүздің төбе биі. Жастайынан үздік оқып, арабша, парсыша тарихи кітаптарды, аңыз, хисса тарихтарын ел арасынан тыңдап, өзінен бұрынғы өткен шешен билер мен хандар, бабалары тапқыр, өнегелі, нақыл, шешен сөздерін ойына түйіп өседі. 15 – 20 жасында билікке араласып, әділдігімен, шешендігімен елге танылады. «Жеті Жарғы» әдет заңын шығарушылардың бірі болды. Орта жүздің аға биі Қазыбек Келдібекұлымен, кіші жүздің аға биі Әйтеке Байбекұлымен бірге әз Тәукенің басты кеңесшісі болды. Қабанбай батыр, Бөгенбай батыр, Жәнібек батырмен бірыңғай халық майданын құрып, азаттық күресін басқарды. Өзі билік еткен Шымкент, Түркістан және Ташкент қалаларында көпшілік пайдаланатын ғимараттар салу ісіне белсене араласқан.
Толе би Алибекулы
Толе би Алибекулы
(1663 – 1756)
Қазыбек би Келдібекұлы Қазыбек би Келдібекұлы (1667 – 1763) – ХVII ғасырдың аяғы мен ХVIII ғасырдың алғашқы жартысында өмір сүрген қазақтың атақты биі. Орта жүзді билеген. Тәуке, Семеке, Әбілмәмбет, Абылай хандардың тұсында мемлекет басқару ісіне белсене араласып, қазақ хандықтарының ішкі және сыртқы саясатына едәуір ықпал жасап отырған. Жоңғар басқыншылығына қарсы халық күресін ұйымдастырушылардың бірі. «Тәуке заңдарының жинағы» немесе «Жеті Жарғыны» жасауға қатысқан. Абылай жоңғарлардың қолына түскенде оған белсене араласып, құтқарып алады. Ресеймен достық қарым – қатынаста болуды мақұлдап, Цин империясымен тығыз байланыста болуға қарсылық білдірген. Қазыбек би ел арасында Қаз дауысты Қазыбек атанып кеткен.
Қазыбек би Келдібекұлы Қазыбек би Келдібекұлы (1667 – 1763) – ХVII ғасырдың аяғы мен ХVIII ғасырдың алғашқы жартысында өмір сүрген қазақтың атақты биі. Орта жүзді билеген. Тәуке, Семеке, Әбілмәмбет, Абылай хандардың тұсында мемлекет басқару ісіне белсене араласып, қазақ хандықтарының ішкі және сыртқы саясатына едәуір ықпал жасап отырған. Жоңғар басқыншылығына қарсы халық күресін ұйымдастырушылардың бірі. «Тәуке заңдарының жинағы» немесе «Жеті Жарғыны» жасауға қатысқан. Абылай жоңғарлардың қолына түскенде оған белсене араласып, құтқарып алады. Ресеймен достық қарым – қатынаста болуды мақұлдап, Цин империясымен тығыз байланыста болуға қарсылық білдірген. Қазыбек би ел арасында Қаз дауысты Қазыбек атанып кеткен.
Казыбек би Келдибекулы (1667 – 1763)
Казыбек би Келдибекулы (1667 – 1763)
Әйтеке би (шын аты Айтық) Байбекұлы (1689 – 1766) – қазақтың атақты шешен биі. Әбілқайыр ханға дейін кіші жүзді басқарған. Әйтеке би жас жағынан атақты Төле би мен Қазыбек биден кіші. бірақ өзінің даналығымен ел билеп, өз замандастарынан қалыспаған, ешкімнің атақ – даңқына табынбаған. Оның даналық сөздері осы уақытқа дейін халық аузында сақталған. Тәуке хан дәуіріндегі қазақ хандығының аса көрнекті билерінің бірі ретінде «Жеті Жарғыны» шығаруға елеулі үлес қосқан. Ол бір орталыққа бағынған қазақ хандығын құруға белсене атсалысты.
Әйтеке би (шын аты Айтық) Байбекұлы (1689 – 1766) – қазақтың атақты шешен биі. Әбілқайыр ханға дейін кіші жүзді басқарған. Әйтеке би жас жағынан атақты Төле би мен Қазыбек биден кіші. бірақ өзінің даналығымен ел билеп, өз замандастарынан қалыспаған, ешкімнің атақ – даңқына табынбаған. Оның даналық сөздері осы уақытқа дейін халық аузында сақталған. Тәуке хан дәуіріндегі қазақ хандығының аса көрнекті билерінің бірі ретінде «Жеті Жарғыны» шығаруға елеулі үлес қосқан. Ол бір орталыққа бағынған қазақ хандығын құруға белсене атсалысты.
Айтеке би (наст. имя Айтык) Байбекулы (1689 – 1766)
Айтеке би (наст. имя Айтык) Байбекулы (1689 – 1766)
Құрманғазы Сағырбайұлы – қазақтың күйші – композиторы, домбырашы, халық музыкасындағы аспаптық музыканың (күйдің) классигі. Алғашқы ұстазы Хан Базар (Орда) күйшісі – Ұзақ. Кейіннен Ұзақпен бірге ел аралап, домбырашылық өнер сайысына түсіп, жұртшылық назарына ілігеді. Бөкей ордасындағы атақты халық күйшілері Байбақты, Байжұма, Баламайсан, Соқыр Есжан, Шеркештің күйлерін үйреніп, орындаушылық шеберлігін шыңдады. Ел аузындағы аңыздарға қарағанда Құрманғазының алғашқы шығармаларының бірі – «Кішкентай» күйі ХІХ ғасырдың 30 жылдарындағы шаруалар көтерілісн бастаған Исатайға арналған. «Ақбай», «Ақсақ киік», «Көбік шашқан», «Түрмеден қашқан», «Адай» күйлерінде нұрлы болашақ, азат өмірді аңсаған халықтың үміті, өмір тартысы суреттеледі. Халық арасында есімдері белгілі Дина, Мәмен, Көкбала, Меңетай, Меңқара, Сүгірәлі, Тоғайбай, Шора тағы басқа ақындар өздерін Құрманғазының шәкірттері санаған. Күйшінің атымен аталатын қазақтың халық аспаптар оркестрінің орындауында Құрманғазы шығармалары бүкіл жер жүзіне тарады.
Құрманғазы Сағырбайұлы – қазақтың күйші – композиторы, домбырашы, халық музыкасындағы аспаптық музыканың (күйдің) классигі. Алғашқы ұстазы Хан Базар (Орда) күйшісі – Ұзақ. Кейіннен Ұзақпен бірге ел аралап, домбырашылық өнер сайысына түсіп, жұртшылық назарына ілігеді. Бөкей ордасындағы атақты халық күйшілері Байбақты, Байжұма, Баламайсан, Соқыр Есжан, Шеркештің күйлерін үйреніп, орындаушылық шеберлігін шыңдады. Ел аузындағы аңыздарға қарағанда Құрманғазының алғашқы шығармаларының бірі – «Кішкентай» күйі ХІХ ғасырдың 30 жылдарындағы шаруалар көтерілісн бастаған Исатайға арналған. «Ақбай», «Ақсақ киік», «Көбік шашқан», «Түрмеден қашқан», «Адай» күйлерінде нұрлы болашақ, азат өмірді аңсаған халықтың үміті, өмір тартысы суреттеледі. Халық арасында есімдері белгілі Дина, Мәмен, Көкбала, Меңетай, Меңқара, Сүгірәлі, Тоғайбай, Шора тағы басқа ақындар өздерін Құрманғазының шәкірттері санаған. Күйшінің атымен аталатын қазақтың халық аспаптар оркестрінің орындауында Құрманғазы шығармалары бүкіл жер жүзіне тарады.
Курмангазы Сагырбайулы (1806 – 1879)
Курмангазы Сагырбайулы (1806 – 1879)
Сүйінбай Аронұлы – қазақ ақыны, айтыс өнерінің жүйрігі. Халық қамын көздеген Өтеген, Қарсай, Сұраншы, Саурық батырлар туралы дастандар шығарған. Қатаған ақынмен, Тезек төремен айтыстары мәлім. Оның шешендік нақылдары, болыс, билерге арнаған «Мақсұтқа», «Қасымға», «Жетісу билеріне» және тағы басқа өлеңдері бар. «Менің пірім – Сүйінбай, Сөз сөйлеймін сыйынбай...» деп Жамбыл Жабаев жыр бастарда үнемі сыйынып отырған. Ол батырлық эпостың тамаша жыршысы да болды.
Сүйінбай Аронұлы – қазақ ақыны, айтыс өнерінің жүйрігі. Халық қамын көздеген Өтеген, Қарсай, Сұраншы, Саурық батырлар туралы дастандар шығарған. Қатаған ақынмен, Тезек төремен айтыстары мәлім. Оның шешендік нақылдары, болыс, билерге арнаған «Мақсұтқа», «Қасымға», «Жетісу билеріне» және тағы басқа өлеңдері бар. «Менің пірім – Сүйінбай, Сөз сөйлеймін сыйынбай...» деп Жамбыл Жабаев жыр бастарда үнемі сыйынып отырған. Ол батырлық эпостың тамаша жыршысы да болды.
Мұхтар Омарханұлы Әуезов оған: «Сүйінбай – Жетісу ақындарының алтын діңгегі»,- деп баға берген. Қай шығармасында да Сүйінбайдың ақындық тапқырлығы, турашылдығы, қайсарлағы айқын көрініп отырады.
