«Қазанғап күйлерінің орындаушылық ерекшеліктері»
Мақсаты: Мақсаты: Білімділігі: Күйшінің өмірі мен шығармашылығы, күйлерінің шығу тарихы, орындаушылық тәсілдері, шәкірттері, зерттелуі туралы түсінік беру.Дамытушылық: Күй құдіретін түсініп, түйсіне алу дағдысын жетілдіру, әсерлену, шабыттану сезімдерін ояту.Тәрбиелік: Күйші өнерінің стильдік ерекшеліктерін ,орындаушылық тәсілдерін игеріп,күй өнеріне деген сүйіспеншілігін арттыру.
Академик А.Жұбанов: «Қазақ домбыра өнеріндегі жеті мектептің бірі-Қазанғап дәстүрі» - деген болатын. Академик А.Жұбанов: «Қазақ домбыра өнеріндегі жеті мектептің бірі-Қазанғап дәстүрі» - деген болатын.Зерттеуші А.Райымбергенов: “Әрбір музыкалық ойды түбіне дейін жеткізе, музыкалық материалды асықпай, философиялық терендікпен аша білу Қазанғап күйлерінің стильдік ерекшеліектеріне тән”
Тілепбергенұлы Қазанғап – қазақтың әйгілі күйші-композиторы. Тілепбергенұлы Қазанғап – қазақтың әйгілі күйші-композиторы. Туып-өскен жері – Арал көлінің жағасы, Құланды түбегінің Ақбауыр деген жері. Топырақ бұйырған жері – сол Ақбауыр маңы, Айшуақ ауылының іргесі.
Шыққан тегі – Ұлы жүз құрамындағы байырғы тайпалардың бірі - Шанышқылы. Шежіре дерегі бойынша, Ұлы жүз Ақарыстан тараған ұрпақтың бірі Кейкі би, одан Төбей туған. Төбейден Майқы, Қоғам, Мекіре, Құйылдар деген төрт ұл туады. Осылардың Қоғамынан Қаңлы мен Шанышқылы туған. Шанышқылыдан Қорбақа, Дархан, Қырықсадақ, Бектау деген төрт ұл туады. Осылардың ішіндегі Қырықсадақтан Қазанғаптың аталары өрбіген. Шыққан тегі – Ұлы жүз құрамындағы байырғы тайпалардың бірі - Шанышқылы. Шежіре дерегі бойынша, Ұлы жүз Ақарыстан тараған ұрпақтың бірі Кейкі би, одан Төбей туған. Төбейден Майқы, Қоғам, Мекіре, Құйылдар деген төрт ұл туады. Осылардың Қоғамынан Қаңлы мен Шанышқылы туған. Шанышқылыдан Қорбақа, Дархан, Қырықсадақ, Бектау деген төрт ұл туады. Осылардың ішіндегі Қырықсадақтан Қазанғаптың аталары өрбіген.
Қазанғап күйлерінің ерекшеліктері: Қазанғап күйлерінің ерекшеліктері: Оң қол,сол қолдың бірден қозғалуы.Екі ем,уш ем болып, бірнеше буыннан құрылуы.Қағыс түрлерінің құбылып, ырғағы мен тыныстарының ұдайы өзгеруі.Бір күйдің өн бойында қағып тарту, шертіп тарту, іліп тарту түрлерінің кездесуі.Саз сарын тілінің ерекшелігі.
Оң кол қағыстарының ойналу тәсілдері: Оң кол қағыстарының ойналу тәсілдері:1. “Қара қағыс” пен “Ілме қағысты” сипай әдемі үн шығару.2. “Теріс қағыстарды” сұқ саусақпен, бас бармақ көмегімен алу (батыс өңірінің әншілерінде кездеседі),нүктелі нотаны тірек ету.3. Буындарды жалғастыратын арпеджиатоны тиімді пайдалану.4. Оң колдың төрт саусағымен тырнай алу тәсілі.
Сол қолдың басу техникасы: Сол қолдың басу техникасы:1. Қос форшлаг – Соққы алдында негізгі дыбыстан бұрын жазылып, соның есебінде орындалатын өрнек. 2. Қысқа форшлаг нотаның белінен сызылған форшлаг .3. Қысқа қос форшлаг белгілі нотаның жанынан екі рет алынады.4. Лиганы тиімді пайдалана білу.5. Перненің асты – үстімен алынып ойналатын тәсіл.
домбырашы, шебер орындаушы және қазіргі замандық көптеген күйлердің авторы. 1941 жылы Ақтөбе облысында туған. 1974 жылы Құрманғазы атындағы Алматы мемлекеттік X. Тастановтың класы бойынша бітірген. 1978 жылдан ол осы жоғарғы оқу орнында дәріс береді. Әкесі Балмағамбет, Қазанғап күйшінің дәстүрлі орындау мектебін жалғастырушы белгілі домбырашы болған.
Жайлау Асылханов – Қазанғаптанушы, «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, Қазанғап күйлерін медалінің иегері, Қазанғап күйлерін С.Балмагамбетовтен тікелей үйренген домбырашы – күйшілерінің бірі. Жайлау Асылханов – Қазанғаптанушы, «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, Қазанғап күйлерін медалінің иегері, Қазанғап күйлерін С.Балмагамбетовтен тікелей үйренген домбырашы – күйшілерінің бірі.
Достарыңызбен бөлісу: |
