Асосий генетик атамалар ва рамзлар билан танишиш. Асосий генетик атамалар ва рамзлар билан танишиш

Асосий генетик атамалар ва рамзлар билан танишиш.

• Асосий генетик атамалар ва рамзлар билан танишиш.

• Генетиканинг асосий қоидаларини тўғри тушуниш.

• Г.Менделнинг тажрибалари билан танишиш.

• Ўзгарувчанликнинг қонунларини ўрганиш: биринчи авлод дурагайларини бир хиллигини, иккинчи авлод дурагайларидаги ажралишни, кейинчалик тўлиқсиз доминантликни ва белгиларни мустақил ажралишини.

Ирсият қонунларини тадқиқ қилишнинг илмий асосини яратган. У Вена университетида ўқиб юрган вақтида ўсимликларни чатиштириш билан шуғулланиб, турли дурагай авлод типларининг статистик маьлумотларига эътибор бериб ҳисоблаш ишларини олиб борган.

• Ирсият қонунларини тадқиқ қилишнинг илмий асосини яратган. У Вена университетида ўқиб юрган вақтида ўсимликларни чатиштириш билан шуғулланиб, турли дурагай авлод типларининг статистик маьлумотларига эътибор бериб ҳисоблаш ишларини олиб борган.

• Менделнинг бу ишлари 1856 йили ёзда бошланган илмий –тадқиқот ишларига асос бўлган.

• Мендель ўз тажрибаларини 8 йил давомида (1856-1864) Брно шаҳридаги Августинск черковининг боғида ўтказган.

• Тажриба натижалари ҳақида 1865 йил 8 февралда Брно шаҳридаги табиатни тадқиқ қилувчилар жамияти кенгашига ахборот берди ва ишини “Ўсимликларни чатиштиришга доир тажрибалар” номи билан чоп эттирди.

• Мендель тажрибаларини 1902 йили бир –биридан мустақил ҳолда уч олимларнинг: немис олими К.Э.Коренс (маккажўхори), австралиялик олим Э.Чермак (нўхат), ва голланд олими Г.де Фриз (кўкнор ва сассиқ мингдевона) ўтказган тажрибаларининг натижасидан сўнггина эътибор берилди. Бу олимларнинг номи Мендель қонуниятларини қайта тадқиқ қилувчи олимлар сифатида тарихда қолди.

• Мендель тажрибага энг қулай ўсимликни танлади. Нўхат ўзидан чангланади, у нўхат донларининг ранги ва шаклига, гулининг жойлашишига, гулининг ранггига, поясининг баланд ва паст бўйли бўлишига эътибор берди.

Бир қанча белгилари билан бир –биридан фарқ қиладиган кўп навлари бор.

• Бир қанча белгилари билан бир –биридан фарқ қиладиган кўп навлари бор.

• Ўстириш қулай.

• Гулларининг кўпайиш аъзолари тўлиқ беркилган бўлади, бу эса ўсимлик ўз –ўзидан чангланишига имкон беради.

• Навларини сунъий чанглантириб, серҳосил дурагай яратиш мумкин.

Зигота –уруғланган тухум ҳужайра.

• Зигота –уруғланган тухум ҳужайра.

• Ген –юнонча (“генос” –туғилиш).

• Аллел ген –ўхшаш хромосомаларни сақлайдиган ген. (аа)

• Гамета –юнонча (“гаметос” -жуфти), гаплоид хромосома йиғиндиси бор ўсимлик ва ҳайвонларнинг жинсий ҳужайраси.

• Гомозигота (АА, аа) бирдай аллелли генлари бор гаметанинг қўшилишидан тузилган организм.

• Гетерозигота –хар хил аллель генлари бор гаметаларнинг бирикишидан ҳосил бўлган организм.

• Генотип –ирсий генларнинг йиғиндиси.

• Фенотип –ирсий генларнинг ташқи кўриниши.

• Доминант – (АА) устун белги.

• Рецессив –(аа) кўринмайдиган белги.

Р –лотинча ота-она.

• Р –лотинча ота-она.

• Х –чатиштириш белгиси.

• . -оналик белгиси.

• . -оталик белгиси.

• Ғ –авлод, бўғин белгиси.

• g –гамета.

Понятия: моногибридное скрещивание, гомозигота, гетерозигота, гаметы, доминантный признак, рецессивный признак, аллельные гены

• Понятия: моногибридное скрещивание, гомозигота, гетерозигота, гаметы, доминантный признак, рецессивный признак, аллельные гены

1. Асбұршақ, бұршақ нўхат

• 1. Асбұршақ, бұршақ нўхат

• 2. Астық дон

• 3. Астық тұқымдас донли уруғдош

• 4. Ажырау ажралиш

• 5. Басымдылық доминантлик

• 6. Бұршаққап дуккакли мева

• 7. Басымдылық заңы доминантлик қонуни

• 8. Будандастыру гибридлаш

• 9. Сұрыпталу селекция, танлаш

• 10. Тұқымқуалау ирсият,наслдан-наслга ўтиш

• 11. Ұрпақ авлод, бўғим

• 12. Шағылыстыру дурагайлаш, чатиштириш

• 13. Әдіс тәсіл метод

• 14. Тек ген

• 15. Басылынқы рецессив

• 16. Заң қонун