Ас қорыту жүйесі

ойылуы, уылуы. Ауыздың ойылуы /стоматиттер/. Ауыздың шырышты қабығының аурулары көбіне организм әлсіреген, ауырғыш, иммунитеті төмен балаларда және бала күтімінің гигиеналық тәртіптер сақталмаған кезде жиі ездеседі. Әртүрлі микробтар (стафилококктар, стрептококктар) мен вирустар. Бұл микроорганизмдер аызға таза емес ыдыстармен, ойыншықтармен, әртүрлі күтім бұйымдарымен түседі.  Ауыздың шырышты қабығының зақымдану дәрежесіне байланысты:

1. 
   Катаральды
   
2. 
   Герпесті
   
3. 
   Жаралы деп бөлінеді.
   

Герпесті стоматит- немесе ұшық шығудан ауыздың ойылуы, қоздырғышы-вирустар, бұл ауру 6ай-3жас аралығындағы балаларда жиі кездеседі. Баланың аузынан сілекей шұбырып, шырышты қабығын қан кернеп, ісініп, онда әртүрлі көлемді, айналасында алқызыл жиегі бар ақшыл-сары күлдіріктер пайда болады. Мұндай күлдіріктер баланың ұртына, тіліне, қызыл иекте, кейде таңдайына шығады. Афтылардың саны 6-7-ден 20-25-ке дейін болуы мүмкін. Афтылардың бірнешеуі қосылып, кейде үлкен күлдіріктер пайда болады. Баланың денесінің қызуы 37-40⁰С-қа дейін көтеріледі, бала мазасызданып, тәбеті төмендейді, тамақты аз ішкеннен салмағы төмендейді, терісі бозарып, кейде аузының айналасына да күлдіріктер шығуы, қызыл иегінен қан көрінуі мүмкін.

Жаралы стоматит-жасы үлкен, кариесті тістері бар балаларда кездеседі.-қан кернеген, ісінген шырышты қабықтар, жаралар пайда болады, аузынан сүйкімсіз иіс шығады.

Ауыздың уылуы /молочница/. Ашытқы тәріздес саңырауқұлақтармен шақырылады. Ауыздың уылуына байланың күтімінің нашар болуы, гигиеналық ережелердің сақталмауы, кейде антибиотиктерді ұзақ пайдалану себеп болады. Ауыздың шырышты қабығын қан кернеп, онда ақ, ұйған сүт сияқты қатпарлар пайда болады. Қатпарлардың көлемі әртүрлі болады, олар баланың ұртына, еріндеріне, тіліне, таңдайына, кейде тіпті өңешіне де шығады. Мұндайда баланың емуі, жұтуы қиындайды, балалар тамақтан бас тартады.

Тамақ пен жұткыншақта қабыну үдерісі, басқа сырқаттарға қарағанда жиі кездеседі. Бадамша безінің қабынуын баспа немесе тонзилит, ал жұтқыншақтың қабынуын фирингит деп атайды. Сонымен қатар баспа қызамықта, дифтерияда, қанның және қан жасау жүйесінің сырқаттарында олардың жергілікті бергісі ретінде дамиды. Әдетте баспа жиі-жиі қайталанып созылмалы түрде өтеді. Баспаның 1.катаралды; 2.локуналды; 3.филликулалы; 4. Іріңді; 5.фибринді; 6.некрозды; 7.гангреалы түрлері ажыратылады.

Өңеште туа біткен кемістіктер, қабыну және ісіктер жиі ұшырайды. Туа біткен кемістіктерге өңештің бітік болуы(атрезия) және кеңірдек пен өңештің арасындағы саңылаудың сақталып қалуы кіреді. Өңіщштің белгілі бір бөлігінің бұлтиып тұруын дивертикул деп атайды. Егер ол өңештіңбарлық қабаттарынан тұратын болса, онда нағыз диверкул деп есептеледі.

Гастрит-асқазанның шырышты қабатының қабынуы. Әдетте жедел ағымды гастриттің дамуында экзогендік жайлардың маңызы бар; токсикалық инфекциялар, тамақтану бұзылыстары (режим, рацион жайы, пісіп жетілмеген көкөністер, майлы, тәтті, көпклеткалы тағамдарды мөлшерден тыс қабылдау, өте ыстық не өте салқын, қорытылуы ауыр не жағымсыз тағамдар, кейбір тағамдардың жақпауы (аллергиялық сезімталдық). Ауру  өте жылдам, кейде кенет басталуы мүмкін, алдында бала аз уақыт мазасызданады — енжарлық қалтырау, лоқсу, асқазан толу сезімі, сілекей ағуболады.. Бұған қоса бас ауыру, бас айналу, тәбеттің жоғалуы, іш бүріп,  қайталап құсу  болады. Ұзақтығы-2-5 күн. Инфекциялық гастритте улану белгілері, дене қызуының көтерілуі, сусыздану байқалады. Ұзақтығы-7-10 күн. )    

1.   Этиологиясын анықтау (инфекциялар, тамақтану кемістіктері).

2.     Гастроскопия (шырышты қабаттарының алқызыл түсі, ісінуі, геморагиялар мен эрозиялар).

3 .Инфекциялық аурулармен, хирургиялық аурулармен ажырату диагностикасы

Алдын алу-тамақтану гигиенасы тәртібін қатаң сақтау (жеке және қоғамдық); қосалқы созылмалы инфекция ошақтарынан дер кезінде тазатрып-сауықтыру; гельминттерден арылту; асқазан-ішек жұмысын қалыпқа келтіру шаралары; дәрі-дәрмектер қабылдауға ұқыпты қарау; балалардың соматикалық ауруларын дер кезінде анықтап әрі мұқият емдеу.